Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Międzysacrumasanctum,czyliopewnejpróbie…
13
wysokiegomiejscawhierarchiiwartości.Mamywszakczasybardzopostę-
powełUżyciepojęciasacrumwydajesięjeszczedoprzyjęcia,pókiconie
razi,dajewrażenienaukowościł
D.Nieostrośćterminusprawia,żejestonchętnieużywanywróżnychkon-
tekstach.Naprzykładodwoływaniesiędotejnuniwersalnej”kategorii
pozwalakomuśzabierającemugłoswsprawachreligiiukryćswojąnikłą
wiedzęnatematbogactwairóżnorodnościzjawiskreligijnych.Nieostrość
tapozwalarównieżwykorzystywaćówterminwargumentacjizaiden-
tycznościąświatareligii.Takiesytuacjeprowadządowielunieporozumień
izafałszowań.
Niesposóbwtymkrótkimtekścieomówićwszystkichporuszonychtutaj
zagadnień.Uważamjednak,żewielewątpliwościinieporozumieńbędziemożna
znieść(wsensieHeglowskim),gdyprześledzisięhistoriękształtowaniapojęcia
sacrum.
Będęsięwięcstarałskupićnawyjaśnianiutejsytuacji.Pojęciesacrum,wdwu-
dziestymwieku,rodziłosięwkilkumiejscachł
Czterypoczątkił
Chrześcijaniepierwszychwiekówrzadkoużywalisłowareligiowodniesieniu
dowłasnychpostawiprzekonań.Sytuacjatazmieniłasię,gdycesarzKonstantyn
zrównałchrześcijaństwozinnymireligiami.Zczasemsłoworeligio11(odłaciń-
skiegorelegere)zaczęłowEuropieoznaczaćchrześcijaństwojakozłożonezjawi-
sko,naktóreskładająsięprzekonanieoistnieniuosobowegoBogaorazzwiązana
ztymwiedzaonaturzerzeczywistości.Znichmiaływynikaćpożądanezachowa-
nia(etyka)iobrzędy.Prawidłowegorozumieniairealizacjitychprzekazówstrze-
głapowołanadotegoinstytucja-Kościół.
Wdziewiętnastymwieku,kiedyrodziłosięreligioznawstwo,wydawałosię,
żezasadniczastrukturazarównoreligiimonoteistycznych(takichjak,wmiarę
dobrzeznane,chrześcijaństwo,islamijudaizm),jakiipoliteistycznych(którymi
zainteresowaniewzrastałowrazzrozwojemantropologiikulturowej)jestzbliżona.
Schematzaczerpniętyzchrześcijaństwa-naczelna,najważniejszaistotaiwokół
niejorazstawianychprzezniąwymagań,koncentrującasiętakzwanaaktywność
religijna-wydawałsięuniwersalny.Uważano,żewostatecznymrezultacienie-
wielezmieniawogólnejstrukturzesamejreligiito,czynaszczyciejestjedenczy
wielubogów.Rzeczywistośćokazałasięnnieco”bardziejzłożonał
11Termintenwiązałbymzwyjaśnieniem,jakieMarekTuliuszCycerodałwpismachOnaturze
bogów-relegereznaczyłobyczytaćirozważaćnanowo,wnawiązaniudotradycjiQuiomnia,quae
admultumdeorumpertinerent,diligentesretractarentettamquamrelegerent,suntdixireligiosiex
relegendo,utelegantesexreligendow:DenaturadeorumII,28.Popolsku:Cycero,Onaturzebogów,
przeł.W
.Kornatowski[w:]Cycero,Pismaflozofczne,Warszawa1960,t.2,s.114.
