Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Prawotwórczarolaamerykańskiejwładzysądowniczej
29
iwpraktycekonstrukcjasystemuprawno-politycznegokoloniiutrudniaławykształ-
cenieodrębnegosystemuprawnego,którymógłbyczerpaćwzorceiwartościod-
mienneniżtewynikającezcommonlaw.Systemtenstałsięoficjalniesystemempra-
wakolonii,przedewszystkimzpowoduzależnościpolitycznejmiędzyKoronąajej
terytoriamizamorskimi,alerównieżzpowoduprzemyślanejstrukturysądownic-
twakolonialnego,którewprzypadkurozstrzygnięciakonkretnejsprawywsposób
niezgodnyzprawemangielskimitakpodlegałokontrolizestronysądówbrytyjskich.
Dodatkowo,koniecznośćstosowaniaprzezsędziówprecedensówwytworzonych
historycznienaziemiachangielskichpowodowałaautomatyczneusankcjonowanie
normiregułprawacommonlawnaterenachkolonii.
Niektórzyamerykańscykonstytucjonaliścitwierdzą,żewpływyangielskiego
commonlawwkoloniachprzed1700rokiembyłymniejsze,niżsięwydaje,głównie
zewzględunaopórprzywódcówniektórychkoloniiprzekonanychomożliwościnie-
uznawaniazasadprawaangielskiegonaterenachodległychodKorony.Podkreślają,
żewwielukoloniachnapoczątkuichfunkcjonowanianieobowiązywaławiększość
ustawtworzonychwLondynie24,comożeprzeczyćtezieoautomatycznymwpływie
prawaangielskiegonaprawokolonialne.Wrzeczywistościjednaktakistanrzeczy
nieutrzymałsięzbytdługo,ponieważKoronabrytyjskachciałaprzedewszystkim
wykorzystywaćkoloniedowłasnychcelówgospodarczychipolitycznych,apo-
słuszeństwoiprzewidywalnośćzachowańkolonistówmogłobyćzagwarantowane
jedynieustanowieniemjednolitychzasadprawnych.Problemobowiązywaniapra-
wacommonlawwkoloniachumiejętniezdefiniowałangielskisędziaW.Black-
stone,któryw1765rokunapisał,żekolonie„podlegająkontroliParlamentu[brytyj-
skiego],ale(...)niesązwiązaneżadnąjegoustawą,chybażetaodnosisiędonich
bezpośrednio”25.Stwierdzenietoukazujepewiendualizmrecepcjiangielskiegocom-
monlawwkoloniach,któregoogólnezasadyobowiązywałyodpoczątkuprocesu
kolonizacjiAmerykiPółnocnej,natomiastszczegółoweprzepisymiałyzastosowanie
wzależnościodichtreści.WXVIIIwiekumożnabyłonatomiastdostrzecinnyro-
dzajdualizmu:imbardziejkoloniścichcieliograniczyćwpływypolityczneKoro-
nybrytyjskiej,tymczęściejsięgalipozasadyprawnewynikającezfunkcjonowania
systemucommonlaw.Przykłademmożebyćkształtikonstrukcjasądóworazrola
sędziówdziałającychnapodstawiezasadyprecedensów.
Nawstępienależypodkreślić,żetworzenienowychsądówwkoloniachnależało
formalniedokompetencjigubernatorów,którzybylibezpośrednioodpowiedzialni
przedkrólemangielskimizależniodniego.Królmiałrównieżwładzęnadsędziami
imógłdecydowaćodługościichkadencjiorazwysokościuposażenia26.Zarówno
kompetencjesądów,jakiichkonstrukcjaoraznierzadkonazwyodpowiadałyzatem
rozwiązaniomprawnymcharakteryzującymangielskąjudykatywębezwzględuna
to,czykoloniebyłyodpoczątkukrólewskieczyprywatne.Kilkaprzykładówobra-
24
K.L.Hall,W.M.Wiecek,P.Finkelman,American…,s.23.
25
W.Blackstone,CommentariesontheLawsofEngland.BookOne,ClarendonPress,Oksford
1765,s.106–108.
26
R.C.Pittman,TheEmancipatedJudiciaryinAmerica:ItsColonialandConstitutionalHistory,
„GeorgiaBarJournal”1953,vol.16,s.148.
