Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kelsenowskiepodstawysądownictwakonstytucyjnego
przestrzeganiaprawczłowiekaorazsprawowaniaefektywnejkontroli
naddziałalnościąwładzyustawodawczejiwykonawczej9.Europej-
skiesądykonstytucyjnebyłyodsamegoichpoczątkupostrzegane
jakoistotneelementystabilizacjitzw.młodychdemokracji
10
.Na
wybórmodelukontroliscentralizowanejwpływmiałoconajmniej
kilkaczynników
11
.Napewno-naconaciskkładłsamH.Kelsen-był
tomodelbardziejdostosowanydospecyfkisystemówprawausta-
wowego,wprzeciwieństwiedomodeluamerykańskiegowykształco-
negowsystemieprawaprecedensowego
12
.Analizującamerykański
systemjudicalreview,H.Kelsenpodkreślił,żewsystemieprawa
kontynentalnego-wynikającazbrakuprecedensuformalnego-
możliwośćrozbieżnościorzeczeńwsprawiekonstytucyjnościdanej
ustawystanowiniebezpieczeństwodlaautorytetukonstytucji13.
PodstawyKelsenowskiegomodelukontrolikonstytucyjności
prawawtakimujęciutworzątrzyelementy:
11
9
M.Cappelletti,TheJudicialProcessinComparativePerspective,Oxford1989,
s.161.
10
NiemieckiFTKorazwłoskiSK-powstałypoIIwojnieświatowej,awięcpo
okresierządównazistowskichifaszystowskichwtychpaństwach,trybunałykonsty-
tucyjnewHiszpaniiiPortugaliizostałypowołanewlatach70.XXw.-poupadku
dyktatur,awpaństwachbyłegoblokukomunistycznegoprzeważniepowoływano
sądykonstytucyjnewlatach90.XXw.,napoczątkutransformacjiustrojowej.Por.
C.M.Shapiro,Courts–ComparativeandPoliticalAnalisys,Chicago-London1981,
s.155;Ch.Starck,A.Weber,VerfassungsgerichtsbarkeitimEuropa,TeilI:Berichte,
Baden-Baden1986,s.121in.(odnośniedoniemieckiegoFTK),219in.(odnośnie
dowłoskiegoSK),243in.(odnośniedohiszpańskiegoTK).Wodniesieniudosądów
konstytucyjnychEuropyŚrodkowo-Wschodniejzob.H.Schwart,TheStrugglefor
ConstitutionalJusticeinPost-CommunistEurope,Chicago2000,s.12-13.
11
Ciekawąanalizęmotywówprzyjęciascentralizowanejkontrolikonstytucyj-
nościwwielupaństwachEuropyprzedstawiaW.Sadurski,w:tenże,Prawoprzed
sądem.Studiumsądownictwakonstytucyjnegowpostkomunistycznychpaństwach
EuropyŚrodkowejiWschodniej,Warszawa2008,s.71in.Por.teżV.F.Comella,
TheConsequencesofCentralizingConstitutionalReviewinaSpecialCourt–Some
ThoughtsonJudicialActivist,„TexasLawJournal”2004,vol.82,s.1728,oraztenże,
TheEuropeanModelofConstitutionalReviewofLegislation–TowardsDecentraliza-
tion?,„InternationalJournalofConstitutionalLaw”2004,vol.2,s.461-462.
12
Zob.H.Kelsen,JudicialReviewofLegislation:AComparativeStudyofthe
AustrianandtheAmericanConstitution,„TheJournalofPolitics”1942,vol.4,no.2,
s.184-187.
13
Zob.M.Granat,Legitymacjasądukonstytucyjnego…,s.13.
