Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
AleksandraKustra-Rogatka(UMK)
ToG.Jellinekbyłpierwszymprotagonistąideisądowejkon-
trolikonstytucyjnościprawa.Wopublikowanymw1885r.krótkim
esejuTrybunałKonstytucyjnydlaAustrii(Verfassungsgerichtshoffür
Österreich
3
)wskazywałnapotrzebęutworzeniaspecjalnegoorganu
sądowego:TrybunałuKonstytucyjnego,dlarozstrzyganiasporów
kompetencyjnychmiędzyfederacjąakrajami,takbyzapobiecnad-
użyciominterpretacyjnymtekstukonstytucjiprzezkonserwatywną
większośćparlamentarną
4
.Niezależnieodproblemuradykalnie
antyparlamentarnegoipolityczniezaangażowanegotonupublikacji
Jellinka5trudnojątraktowaćjakocałościowąwizjęsądowejkontroli
konstytucyjności.HansKelsenideisądownictwakonstytucyjnego
poświęciłzdecydowaniewięcejczasuiuwagi.Polityczniesprzyjający
klimatsprawił,żejegopropozycjeznalazłyprzełożeniewprawie
pozytywnymkształtującegosięustrojumiędzywojennejrepubliki6.
Niedziwiwięcfakt,żejestonpowszechnieuznawanyzatwórcę
scentralizowanejkontrolikonstytucyjności7.
PoIIwojnieświatowejsądkonstytucyjnywujęciuKelsenowskim
stałsiępodstawowymelementemtzw.zapożyczeńkonstytucyj-
nych
8
wpowstającychustrojachdemokratycznych.Upowszechnianie
sądownictwakonstytucyjnegowynikałozpotrzebyzagwarantowania
3
G.Jellinek,EinVerfassungsgerichtshoffürŐsterreich,AlfredHölderHof-und
Universitäts-Buchhändler,Wien1885.
4
Zob.S.Lagi,dz.cyt.,s.276.
5
Por.tamże;szerzejnatentematzob.A.Dziadzio,IdeaTrybunałuKonstytucyj-
negoGeorgaJellinka,w:Ustroje.Historiaiwspółczesność.Polska-Europa-Ameryka
Łacińska.KsięgaJubileuszowadedykowanaProfesorowiJackowiCzajowskiemu,
WydawnictwoUniwersytetuJagiellońskiego,Kraków2013,s.180-188;G.Stourzh,
VerfassungundVerfassungswirklichkeitAltösterreichindenSchriftenGeorgJellineks,
w:GeorgJellinek.BeiträgezuLebenundWerk,red.S.L.Paulson,M.Schulte,Mohr
Siebeck,Tübingen2000,s.254in.
6
Por.S.Lagi,dz.cyt.,s.277in.
7
NiebezprzyczynyfrancuskiprawnikLouisFavoreuwodniesieniudopocząt-
kówsądownictwakonstytucyjnegowEuropiestwierdził:„NapoczątkubyłKelsen!”,
zob.L.Favoreu,ActualitéetlégitimitéducontrôlejuridictionneldesloisenEurope
Occidentale,„RevuedudroitpublicetdelasciencepolitiqueenFranceetàl’étranger”
1984,nr5,s.1180,cyt.za:M.Granat,Legitymacjasądukonstytucyjnegonagruncie
czystejnaukiprawaHansaKelsena,„PrzeglądSejmowy”1999,nr4,s.17.
8
Szerzejnatemattegopojęciazob.W.Osiatyński,ParadoxesofConstitutional
Borrowing,„InternationalJournalofConstitutionalLaw”2003,vol.1,issue2,s.244-268.
