Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Samobójstwawczasieiprzestrzeni:zjawisko,koncepcje,metody
Presjatawliteraturzeprzedmiotujestnajczęściejprzypisywanaoby-
czajowisati:palenianastosiewrazzezwłokamimężawdowyponim.
Nieulegawątpliwości,żeprzystanienasamospaleniestanowiłoakt
podporządkowaniasięfunkcjonującymśrodowiskowymobyczajom.
Wdoważyjącanaprzekórnormomobyczajowymbyłanieustannie
narażonanaostracyzmśrodowiska,nieakceptowananawetprzeznaj-
bliższych,samozaśprzebywaniewjejobecnościmogło-zdaniem
plemieńców-ściągnąćnanichnieszczęście(por.Tétaz1975,s.10
inast.).Tenrodzajsamozniszczenia(sati),praktykowanygłównie
wIndiach,zostałzakazanyprzezprawodopierowXIXwieku.Mimo
toodczasudoczasurównieżwspółcześnieodnotowujesięprzypadki
rytualnegosamospaleniawdowy.
Odebraniesobieżycia,byuniknąćdolegliwościicierpieńzwiąza-
nychzestarością,praktykowali-jakwskazująźródła(przywoływane
m.in.przezTétaza,zob.Tétaz1975,s.17)-Germanieiczłonkowie
innychplemion,wktórychludziestarzyizmęczeniDdokonująży-
ciaspokojnie,pouprzednimsowitymismacznymposiłku,rzucając
sięzwystępuskalnegodomorza”(opisPliniusza;cyt.za:Hołyst
1983,s.39).
Interesującajestciągłośćtegotypuzachowań.Starzyludzie-
zgodniezprzyjętymiwspołecznościobyczajami-odbieralisobieżycie
wtedy,kiedyjegodalszetrwaniestawałosięnieprzydatneikłopotliwe
dlanajbliższych.Zwyczajtenutrzymujesiędodzisiaj-przynajmniej
wśródmieszkańcówwyspyTikopianapołudniowymPacyfiku.
Wstarożytnościpoglądynazachowaniaautodestrukcyjnebyły
dośćzróżnicowane.ZdecydowaniepotępiasamobójstwaArystoteles.
Uważasamobójstwozaprzestępstwoprzeciwkopaństwuorazakt
tchórzostwa.WedługSokratesasamobójstwojestwzasadzieniedo-
puszczalne,zwyjątkiemszczególnegoprzypadkuwyższejkoniecz-
ności.Platonrozwijatenpogląd,osłabiającgoprzezdośćelastyczne
traktowaniewyjątkówodregułyniedopuszczalnościśmiercisamobój-
czej.Możnasiędoniejuciec,gdyjestonaakceptowanaisugerowana
przezwładzępaństwową,gdyczłowiekaspotkaniezwykłezmartwie-
nie,niedającysięprzezwyciężyćdopustlosu,gdysamobójstwochroni
człowiekaprzedhańbąskrajnegonieszczęściainędzy.
