Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Poglądynasamobójstwo.Zakazyinakazy
17
Epikuriepikurejczycywychodzązzałożeniaonieingeren-
cjiboskiejwsprawyczłowieka,któryjestwolnyiżyjedlawłasnej
przyjemności-możezatempodjąćdecyzjęucieczkiodżycia,jeśli
przestałogoonocieszyćiinteresować.Stoagłosiła,żezasadniczym
warunkiemwolnościczłowiekajestdokonywanieswobodnegowy-
borumiędzyżyciemaśmiercią.Stoicydopuszczalisamozniszczenie,
zawszegdystanowiłoucieczkęprzedcierpieniemlubwyniszczającą
chorobą.Ichhasłoto:Dwolnoumieraćtemu,komużycienieodpo-
wiada”.Cynicywręczgloryfikowalisamobójstwo,aprobowałajetak-
żeinteligencjagrecka.
Prawodawstwogreckieuważałosamobójstwozaprzestępstwo
zagrożonesankcjąprawną.Wedługprawaateńskiegorękę,któratarg-
nęłasięnażycie,odcinanoigrzebanoosobno,wTebachsamobójcom
odmawianoprawadopogrzebu.Wliteraturzeprzedmiotureprezen-
towanyjestjednakpogląd,żewspomnianesankcjeprawneniebyły
wspołeczeństwiegreckimzbytrygorystycznieprzestrzegane.
Wspołeczeństwierzymskimprzeważałypoglądynadopusz-
czalnośćzachowańautodestrukcyjnychwokreślonych,negatywnych
sytuacjachjednostkowych.Senekadowodzi,żesamobójstwojest
ostatniąobronąprzedcierpieniaminiedozniesienia,nieuniknio-
nymi,zwłaszczawokresiestarości.Ucieczkawśmierćjestzatem
sposobemuchronieniasięodnajcięższychciosówżycia.Katon,Epik-
tet,MarekAureliuszsąrównieżrzecznikamitejsamejtolerancyjnej
postawywobecdecyzjisamobójczych.Epiktetgłosi:Dżyjtakdługo,
jakdługojesttoprzyjemne,jeśligra(zwanażyciem)niesprawiaci
przyjemności,odejdź,jeślipozostaniesz-nieskarżsię”(por.Epiktet
1961,s.353-354).
Poglądyteznalazłypewneodzwierciedleniewprawodawstwie
rzymskim,którenieformułujeogólnegozakazusamobójstwa,re-
gulująctękwestiętylkowokolicznościachwyjątkowych.Dotyczyto
przykładowożołnierzy,którychzachowaniasamobójczeuważanoza
dezercję,orazprzestępców,którychmajątekulegałpośmiertniekon-
fiskacie.
ZaczasówTyberiuszaśmierćzwyborubyłaalternatywnymwyj-
ściemdlaskazańców,którzywprzeciwieństwiedotych,naktórych
