Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
iwczesnejinicjacjiseksualnej,chociażwiększośćdanychwtymzakresieopiera
sięnainformacjachsamychbadanych,awięcnależytraktowaćjezograniczo-
nymzaufaniem(byćmożeobrazująpotrzebęwyróżnianiasię,nieprzeciętności).
Uczniowiezwysokąsamoocenąwykazująwiększąskłonnośćdoznęcaniasię
nadsłabszymiiwspieraniaznęcającychsię,aleteżwiększąskłonnośćdoobro-
nyofiarprzemocy.Natomiastosobyzniskąsamoocenąsączęściejprześladowa-
ne,stająsięzwiększymprawdopodobieństwemofiaramiznęcania,jednak—jak
wewszystkichcytowanychzależnościach—trudnotuorzec,cojestprzyczyną,
acoskutkiem.Niskasamoocenajestteżsilniejzwiązanazdepresjąizaburze-
niamijedzenia(szczególniebulimią)imożebyćistotnymczynnikiemryzyka
wtychchorobach.PonadtobadanialongitudinalneTrzesniewskiegoiwspółpra-
cowników(2006),przeprowadzonenaliczącejokołotysiącosóbgrupieNowoze-
landczykówpokazały,żeniskasamoocenawwiekudorastaniaprowadzizwięk-
szymprawdopodobieństwem(niżwysoka)doprzestępczościwwiekudorosłym,
jakrównieżgorszegostanuzdrowiafizycznegoipsychicznegoorazniższegosta-
tusuekonomicznego.Ponieważsamoocenamierzonabyłakilkakrotniewkilku-
letnichodstępachczasuipoprzedzałanawielelatdomniemaneskutki,zwięk-
sząpewnościąmożnawnioskować,że—niska—przyczyniasiędokonfliktów
zprawemorazkłopotówzpracąizezdrowiem.Chociażitusamoocenasłabo
przewidywałakażdypojedynczyproblem,zatodobrzeichgrupę.
Najbardziejatrakcyjnymkorelatemwysokiejsamoocenywydajesięwiększe
poczucieszczęścia,jakiegodoświadczająjejwłaściciele.JakpiszeBaumeister
iin.(2003)niejesttozaskakujące,żenajsilniejszyzwiązekzsamoocenąma
zmienna,któramarówniesubiektywnycharakter.Poczuciaszczęścianiemożna
bowiemzmierzyćinaczej,niżprzezdeklaracjebadanych,aosobyzwysokąsa-
moocenąmogąwykazywaćtendencjedopostrzeganiawszystkiego—zesobą
włącznie—wbardziejróżowychbarwach,wprzeciwieństwiedoosóbzniską
samooceną.Ludziezwysokąsamoocenąwydająsięszczerzewierzyć,żesąmą-
drzejsi,doskonalsi,bardziejpopularniilubiani,leczczęśćztychprzekonańjest
iluzoryczna.Aleszczęściemożedobrzewspółgraćziluzjąimożebyćnawet
przezniąbudowane.Więcfakt,żeobiektywnedaneprzecząwielusubiektyw-
nymzaletomludzizwysokąsamoocenąniejestpowodem—jakpiszeBaume-
isteriwspółpracownicy(2003)—byumniejszaćważnośćwysokiejsamooceny
dlaodczuwaniaszczęścia.
Najważniejszymzpunktuwidzeniaadaptacjiwydajesięzwiązekwysokiej
samoocenyzwiększąwytrwałościąwobliczuporażkiiprzeciwnościlosuoraz
przejawianieminicjatywy,gdymożliwejestdziałanie.Poprzedniopowiedziano,
że(bezrzetelnycheksperymentów)trudnotuustalićzależnośćprzyczynową.
Jednakżeprzyznaćtrzeba,żeosobyzwyższąsamoocenąspostrzegająświat
iswojewnimmożliwościbardziejoptymistycznie(aprzynajmniejtakinformu-
ją),oczekująwiększychsukcesów(przynajmniejnapoziomiedeklaracji),przez
comaksymalizująwkładanywzadaniawysiłek(byćmożeulegająmechanizmo-
wisamospełniającejsięprzepowiedni)iwrezultacieuzyskująwyższewyniki.
Towtórniepodwyższasamoocenęlubutrzymujejąnazadowalającympoziomie.
21
