Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Samoocenadziecikrzywdzonychwrodzinie
przemocą.Niewyjaśniająteżwieluzagadnieńistotnychdlaanalizowanego
zjawiska.
Wpsychologiiprzyjmujesię,żeprzemoctoaktdokonanyzintencją
zadaniacierpieniafizycznegolubpsychicznegoinnejosobie(Piekarska1984).
Wodróżnieniuodagresjioscylującejmiędzydodatniąiujemnąwłaściwością
psychologiczną,„przemoc”przedstawiasięjakojednoznacznienegatywną
(Surzykiewicz2000).Jednakgranicemiędzytymipojęciaminiesądośćklarowne
ijednoznaczne,stądzarównowpublikacjachkrajowych,jakizagranicznych
terminyprzemocyiagresjistosowanesąnierzadkorównocześniealboteż
zamiennie(zob.Frączek1996;Dąbrowska-Bąk1997).Szczególniewpublikacjach
niemieckichdochodzizjednejstronyprawiepowszechniedozamiennego
używaniaobupojęć,traktowanychsynonimicznie,zdrugiejzaśmożnazaobser-
wować,iżpojęcieprzemocywypieratopierwsze(za:Surzykiewicz2000).
WedługR.GellesaiM.A.Strausa(za:Pospiszyl1994)trudnościdefinicyjne
zjawiskaprzemocywynikająstąd,żeprzemocniejestpojęciemaniklinicznym,
aniwogólenaukowym,leczideologicznym,stądteżjegorozumieniebędziesię
zmieniałowrazzezmianąsytuacjispołecznej.Jużsamapróbaokreśleniapojęcia
okazujesięwkońcowymefekcieformąinterpretacjizabarwionąpolitycznieczy
ideologicznie.
Różnorodnośćprzejawówzjawiskaprzemocy,jakijegoniejasnośćpoję-
ciowasprawiły,żewciąguostatnichczterdziestulatbyłowielepróbzdefinio-
waniaprzemocy,aproblemnadalniewydajesięrozwiązany(Pospiszyl1994).
Zazwyczajwiększośćdefinicjiprzemocybierzepoduwagętrzypodstawowe
kryteria:
–rodzajzachowaniasprawcy,
–intencjedziałaniasprawcy,
–skutkiprzemocy(Surzykiewicz2000;por.Pospiszyl1994;Bandura-Madej,
Dobrzyńska-Mesterhazy2000).
PrzykładempierwszegopodejściajestdefinicjaamerykańskiegoCentrum
PomocyDzieciomKrzywdzonymiZaniedbanym,uznającazaprzemoc„fizycz-
nelubumysłowedziałanienaszkodę;wykorzystywanieseksualne,zaniedby-
wanielubmaltretowaniedzieckaponiżej18rokużyciaprzezosobęodpo-
wiedzialnązapomyślnyjegorozwójorazdziałania,którestanowiązagrożenie
dlajegorozwoju”(Pospiszyl1994,s.12).
M.K.SussmaniS.K.Steinmetz(za:Bandura-Madej,Dobrzyńska-Mester-
hazy2000,s.12)przemocąnazywają„każdezachowanie,któregointencjąjest
wyrządzeniefizycznejkrzywdydrugiemuczłowiekowi,lubteżczyn,który
jestpostrzeganyjakomającytakąintencję”.Autorzytejdefinicjizwracająuwagę
naintencjonalnośćzachowańsprawcy.
Przykłademdefinicjiprzemocy,sformułowanejnapodstawiekryterium
skutków,jestdefinicjaJ.Kondzieli(1974,s.62),któryuważa,żeprzemocąjest
„takiewywieraniewpływunaludzi,wktóregowynikuichaktualnypoziom
