Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
PIOTRDOMERACKI
psychologiazteologią.Jakofenomenontologiczno-egzystencjalnysamotność
podlegaanalizomstrictefilozoficznym.Godzisięnadmienić,żefilozoficznej
percepcjisamotnościzgołanajbliższawydajesięontologiczno-egzystencjalna
perspektywa,choćipozostałefunkcjonująwpolujejbadawczychzainteresowań
izapośredniczeń.Dlaporządkuzaznaczmyjeszczetylko,żecharakteryzowana
jakofenomenspołeczno-kulturowo-wychowawczysamotnośćontyczniekla-
syfikowanawinnabyćjakoprzejawiającasięspołecznieinterakcja;jakofeno-
menpsychoduchowyjawisięontyczniejakostanuczuciowy;wreszciejako
fenomenontologiczno-egzystencjalnystanowionaistotnącechęludzkiej
egzystencji,wradykalnychujęciachnieodróżnialnąodniej,determinującąjej
charakteriprzebieg.
Filozofiasamotnościmożebyćrozpatrywanajakofilozofiaszczegółowalub
regionalna.Dziedzinowozaliczasięona,zgrubszabiorąc,dofilozoficznejantro-
pologii.Takiejejusystematyzowaniepozwalaukonkretnićjąjakoszczegółową
antropologięfilozoficzną.Szczegółowościnadajejej,rzeczjasna,skoncentrowa-
niesięnajednymzaspektówkonstytutywnychdlaludzkiegobytowaniawświe-
cieiwogóledlabyciaczłowiekiem.Naderprzejmująco,aleteżsugestywnie
pobrzmiewająwtymkontekścieprowadzoneprzezOrtegęyGassetawsłynnym
esejuCzłowiekiludzierozważaniaoczłowieczeństwieChrystusa,któregopro-
bierz,cociekawe,miałabystanowić–zdaniemhiszpańskiegofilozofa–właśnie
samotność.Ortegapiszeotymzwłaściwąsobieswadąwsposóbnastępujący:
NajświętszaPannaSamotnatoDziewica,którapozostałasama,kiedyzabitoJezusa,
zaświelkotygodniowekazanie,zwanekazaniemosamotności,rozważatenajbo-
leśniejszesłowaChrystusa:Eloi,Eloi,lamasabachthani–Deusmeus,Deusmeus,
utquiddereliquistime?–nBożemój,Bożemój,czemuśmnieopuścił?Dlaczego
zostawiłeśmniesamego?”TozdanienajgłębiejwyrażapragnienieBoga,abystaćsię
człowiekiem,abyprzyjąćnasiebieto,conajbardziejludzkie–krańcowąsamotność.
PchnięciewłóczniąsetnikaLonginusaniemaprzytymtakwielkiegoznaczenia11.
Filozofiasamotnościprzynależyzakresowoponadtodofilozofiispołecznej,poli-
tycznej,atakżedofilozofiikulturyjakoichregionalnaekspozytura,bezuzurpacji
dlauprzywilejowaniajejpozycjiwodnośnychdomenach.Filozofiasamotności
łączysięproblemoworównieżzfilozofiąpodmiotuwjednejtradycji,awinnej
zfilozofiąosoby,spopularyzowanąpodnazwąpersonalizmu.Trudnedoprzece-
nieniasąwreszciejejwielorakiezwiązkizfilozoficznąetyką.Spośródzagadnień,
którymizajmujesięonanatymodcinku,donajważniejszychnależy,jaksądzę,
zagadnieniesamotnościpodmiotumoralnego12.
11J.OrtegayGasset,Człowiekiludzie,tłum.H.Woźniakowski[w:]idem,Buntmasiinne
pismasocjologiczne,tłum.P
.Niklewicz,H.Woźniakowski,Warszawa1982,s.376.
12Natentematzob.np.Z.Bauman,Etykaponowoczesna,tłum.J.Bauman,J.Tokarska-Bakir,
Warszawa1996,s.73-84.
