Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
PIOTRDOMERACKI
takzżytazespołeczeństwemtraciswąautonomię,wydającsięnapastwęspo-
łecznegodictum,zatracającwsobieto,conajbardziejwłasne,acozwiesiętakże
autentycznością.
DrugiwyróżnionyprzezBierdiajewatyprelacjimiędzysamotnościąnja”
ispołeczeństwemto,przypomnijmy,przypadek,kiedy,podobniejakwpierw-
szym,człowiekniejestsamotny,ale–wprzeciwieństwiedotamtego–niejest
teżspołeczny.
Wtymwypadkunja”takżedostosowałosiędośrodowiskaspołecznego,znajduje
sięwharmonijnychstosunkachzżyciemkolektywu,świadomośćjestuspołecz-
niona,alenja”niemazainteresowańspołecznych,nieprzejawiaaktywnościspo-
łecznej,jestobojętnewstosunkudolosówspołeczeństwainarodu.Jesttobardzo
rozpowszechnionytypbytowy.[ł]Typtenrozprzestrzeniasięwepokachustabi-
lizowanegożyciaspołecznego,alemadużoproblemówwepokachrewolucyjnych,
wepokachprzełomów.
Wydawałobysię,żeiwtymprzypadkuniemamydoczynieniazsamotnością.
Nicbardziejmylnego.Tentyposobowości,którybezprzesadymożnaokreślić
mianempospolitego,naznaczonyjeststygmatembrakuidentyfikacjizarówno
zespołeczeństwem,któregojestbiernymczłonkiem,jaki–cogorsza–zsamym
sobą.Człowiektakihołdujeprzekonaniustreszczającemusięwpowiązanych
zesobąmaksymach:nComnietoobchodzi”(resp.nNiechsięinnimartwią”)oraz
nByledoprzodu”.Wrezultaciejegożyciespowitezostajecieniemnihilistycznej
abnegacji,wywołującejpoczuciekompletnej(nietylkospołecznej,alewręczme-
tafizycznej)bezdomności,którastanowijednozistotnychznamionsamotności.
TrzeciwyodrębnionyprzezBierdiajewatyprelacjiodnosisiędosytuacji,
wktórejczłowiekjestsamotnyirównocześnieniejestspołeczny.Wrazzostatnim,
októrymzamoment,należyondogrupytypówkonfliktowych,przeciwstawnych
dwómpierwszym,określanymprzezfilozofajakotypyharmonijne9.Człowiek
samotnyirównocześnieaspołecznyntotypnieprzystosowanylubbardzosłabo
przystosowanydośrodowiskaspołecznego,przeżywającykonflikty,nieharmo-
nijny.Wtymtypieświadomośćspołecznajestbardzosłaborozwinięta”10.Cha-
rakteryzujegopostawaprogramowegobądźmimowolnegowycofaniazżycia
publicznego,skutkującegobrakiemzainteresowaniajegosprawami.
[ł]onpoprostuunikaśrodowiskaspołecznego,oddalasięodniego,izoluje
odspołeczeństwaswojeżycieduchoweiswojątwórczość.Tacysąlirycznipoe-
ci,samotnimyśliciele,pozbawienizakorzenieniaesteci.Ludzietegotypuczęsto
przeżywająsamotnośćwmałychgrupachelit.Łatwogodząsięnakompromisy
ześrodowiskiemspołecznym,kiedywymagategoichistnienie.[ł]Gotowisąbyć
konserwatystamiwepokachkonserwatywnychirewolucjonistamiwepokach
9Ibidem,s.59.
10Ibidem,s.58.
