Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
CentrumiobrzeżasocjologiiNorbertaEliasa
WLondyniebezrobotnyzpoczątkuEliasmiałsporowolnegocza-
su,spędzałwięccałedniwbibliotece,czytającwszystko,cogozaintere-
sowało,nigdybowiemnieukrywał,żezawszepracowałwtakisposób.
Wkrótcejegouwagęzaprzątnęłypodręcznikisavoir-vivre’uzróżnych
epok.Tobyłpierwszyimpulsdoprześledzeniaprzemianobyczajów
wświeciezachodnimnaprzestrzeniwiekówiuczynieniatejanalizy
punktemwyjściadobadańnadzwiązkiemmiędzypoziomemcywi-
lizacjiarodzajemwładzyidominującymtypemludzkimwdziejach
Europy.
Pracanadksiążkątrwałaczterylata.Ostatecznieukazałasię
wSzwajcariiw1939roku-podtytułemÜberdenProzessderZivilisation
-dziękiogromnymstaraniomojcaEliasa,któryrokpóźniejzmarłwe
Wrocławiu.Niedługopotem,prawdopodobniew1941roku,zginęła
wAuschwitzmatkaEliasa(Mennell1989,s.18).Odtejchwilipozo-
stałsam.Stratawiekowychrodzicówwwiekulatczterdziestuczte-
rech,podczaswojny,wktórejginęłymiliony,byładlaniegotragedią,
którejwagętrudnoocenić,mierzącokolicznościmiarąstatystyczną.
Osileemocjizwiązanychześmierciąmatkimożezaświadczyćpo-
ruszającywierszEliasa,powracającywkilkuwersjachjęzykowych-
Qu’est-cequejevaisfaire?(Cóżmampocząć?;zob.Elias2004a).Sądzę,że
nigdynieznalazłodpowiedzinatopytanie.
Wróćmyjednakdolosówksiążki.Opublikowanojąwnajgorszym
momencie:wświecieniemieckojęzycznymczytanieżydowskichau-
torówbyłowykluczone,wkrajachanglosaskichzaśmałoktoznałję-
zykniemiecki,nawetwsferachakademickich(Mennell1989,s.23),
ażydowskichimigrantówzNiemiectraktowanopodejrzliwie.Elias
niemiałżadnychmożnychprotektorów(wczasiewojnyrozeszłysię
drogijegoiKarlaMannheima,którysłużyłmupomocąnapocząt-
kupobytuwAnglii,zob.Elias1994,s.63).Książkanieprzyniosła
więcautorowinic-aniwsferzematerialnej,anisymbolicznej.Jako
uchodźcakorzystałzewsparciabrytyjskiegorząduażdootrzymania
w1954rokuposadywnowoutworzonejkatedrzesocjologiinauni-
wersyteciewLeicester.Dotegoczasuniemiałstałegozatrudnienia,
imałsię(bezprzesadnegoentuzjazmu)rozmaitychzajęćidoskonalił
