Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sceniczność,czylionowąpoetykędramatu
11
sformułowanienowejpoetykidramatu.Wielowarstwowośćkompozycji,
wynikającazkonstytuującychjąróżnorodnychperspektywoglądu,do-
magasiębowiemnowychnarzędziumożliwiającychopisprocesunakła-
daniasięnasiebieposzczególnychpłaszczyzn,awięctakżeorganizują-
cychjejęzyków.
Wtejperspektywiepytanieoprzystawalnośćtekstudohistorycznie
ispołeczniezmiennychwarunkówpraktykireżysersko-inscenizator-
skiejrzeczywiściewydajesiędzisiajbezzasadne.Scenicznośćjakokate-
goriastricteteatrologicznazaadaptowanadorozważańpoetologicznych
niewprowadzabowiemżadnejnowejperspektywyanalitycznej.Wtym
sensienależysięwięczgodzić,żeteatralnateoriadramatuzapropono-
wanaprzezStefanięSkwarczyńską12nastręczyładramatologiiwięcej
badawczychproblemówaniżelikorzyści13.Podobniezresztąjakkoncep-
cjewyrastającenagrunciefascynacjiperformatyką14czykognitywisty-
ką15,którerównieżniewnosząistotnychzmiandopostrzeganiasamego
dziełaliterackiego.Niezależnieodtego,czyutwórjestanalizowanyjako
scenariusz16,partytura17lubteż,abyużyćnajnowszychpojęć,zespół
12Podstawowezałożeniateoretyczneswojejkoncepcjibadaczkawyłożyławtrzech
artykułach:S.Skwarczyńska,Zagadnieniedramatu,nPrzeglądFilozoficzny”1949,z.1-2;
taż,Niektórepraktycznekonsekwencjeteatralnejteoriidramatu,nDialog”1961,nr10;taż,
Dramat-literaturaczyteatr,nDialog”1970,nr6.Wartopamiętać,żepodobnetezy
oniesamodzielnościdramatujakotekstuliterackiegoformułowałtakżetwórcastruk-
turalnejkoncepcjiteatrologii-OtokarZich.Por
.O.Zich,Estetikadramatickéhoumění.
Teoretickádramaturgie,Praha1931.
13SugerowałtoMichałGłowiński:nteatralnateoriadramatutraktowanajakonauko-
wyprogramnieotwiera(…)żadnychperspektywdlarefleksjitaknaddramatemjako
gatunkiem,jakinadposzczególnymidramatami,ajeślinawet(…)otwiera,tocałkiem
niewielkie”(M.Głowiński,CosięstałozteoriądramatuwPolsce?,nTeatr”1997,nr3,
s.24).Por
.teżD.Ratajczakowa,Dramatzdramatem,w:Wiedzaoliteraturzeiedukacja.
KsięgareferatówZjazduPolonistów,Warszawa1995,podred.T
.Michałowskiej,Z.Go-
lińskiegoiZ.Jarosińskiego,Warszawa1996.
14Por
.E.Fischer-Lichte,TheSemioticsofTheater(AdvancesinSemiotics),Blooming-
ton-Indianapolis1992;M.Carlson,PlacesofPerformance.TheSemioticsofTheatreAr-
chitecture,NewYork1993;R.Schechner,Performatyka,przeł.T
.Kubikowski,Kraków
2006;E.Fischer-Lichte,Estetykaperformatywności,przeł.M.BorowskiiM.Sugiera,
Kraków2008;M.Sugiera,InnySzekspir,Kraków2009;Elementydramatu.Analizydia-
gnostyczne,podred.M.BorowskiegoiM.Sugiery,Kraków2009.
15Por
.R.L.Solso,CognitionandtheVisualArts,Massachusetts1996;W.Baluch,Scena
teatru-scenamentalna.Procesinterpretacjiwujęciukognitywnym,Kraków2005.
16Por
.Z.Osiński,Zproblematykiscenariuszateatralnego,w:Wprowadzeniedonauki
oteatrze,t.2,oprac.J.Degler,Wrocław1976.Relacjętekstuiprzedstawieniaujmu-
jewtensposóbm.in.ErikaFischer-Lichte,twierdząc,żennajwłaściwszebędziezde-
finiowanieprzedstawieniajakoniezależnegodziełaijednocześniejakotransformacji
scenariusza”(E.Fischer-Lichte,ThePerformanceasan‘Interpretant’oftheDrama,
nSemiotica”1987,z.3-4,s.211).Jednąznajnowszychpropozycjilekturywkontek-
ścienscenariusza”sformułowałaDianaTaylor(D.Taylor
,TheArchiveandtheRepetoire.
