Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sceniczność,czylionowąpoetykędramatu
13
pozaobszarbadańfilologicznychwizualnychorazretorycznychaspek-
tówmowyscenicznej,awkonsekwencjirównieżkilkufundamentalnych
zagadnieńdotyczącychstrukturygatunku22.Badaczeuznali,coprawda,
podwójny,dramatyczno-teatralnysposóbistnieniatekstuliterackiego23,
wpraktyceanalitycznejprzestalijednakpodejmowaćsięopisudyspo-
zycjiwykonawczejutworu,którawcześniejbyłapostrzeganajakojedna
zcharakterystycznychcechdziełascenicznego24.
Przywołanetutajrozważaniastanowiąnajlepszydowód,żeprzyjęcie
zarównostanowiskazakładającegouzależnieniedramatuodteatru,jak
idomagającegosiępełnejautonomiitekstuiuwolnieniagoodjakichkol-
wiekzwiązkówzpraktykąscenicznąnieprowadzidowskazaniaspecyfi-
kitegotypuutworów.Napodstawieżadnejztychkoncepcjinieudałosię
bowiemwyprowadzićspójnejdefinicjidramatuijegowyznaczników.Dla
związkówdramatuiteatruzasadniczajestnietylekwestiaaktualizacji
tekstu,ilełączącetedwiedziedzinysztukikorespondencjeworganizacji
dostępnegoimmateriału.Wydajesię,żetowłaśnienatymaspekcierela-
cjidramatuiteatrupowinnysiękoncentrowaćrefleksjezmierzającedo
ustaleniadyspozycjiwykonawczejutworu.
Powrótdoproblematykizwiązanejzdyspozycjąwykonawcząutworu
nieoznaczaanikoncentracjinazagadnieniachdotyczącychautotelicz-
nościutworudramatycznego,anitymbardziejponownegoprzesunięcia
polaobserwacjizesłowapoetyckiegonapotencjalnąrealizacjęsceniczną.
Jeśliprzyjąć,żedramatrealizujesięjakonpowiedzianemówienie”,jako
projekcjagłosuautorskiegorozbitegonapojedynczewypowiedzidra-
matispersonae,zktórychprzecięciawyłaniasięobrazsceniczny,tona-
leżyuznać,żedyspozycjawykonawczautworukryjesięwmimetyczno-
-diegetycznymzapętleniutekstuliterackiego.Umiejętnieużytesłowo
iteatralnejteoriidramatu,nStudiaEstetyczne”1973,t.10;H.Markiewicz,Dramatate-
atrwpolskichdyskusjachteoretycznych,nDialog”1982,nr2;K.Górski,Literaturaiteatr,
nDialog”1973,nr2;J.Ziomek,Projektwykonawcywdzieleliterackimaproblemygeno-
logiczne,w:tegoż,Powinowactwaliteratury.Studiaiszkice,Warszawa1980;A.Hutni-
kiewicz,Czydramatjestdziełemliterackim?,w:Wprowadzeniedonaukioteatrze,t.1:
Dramat-teatr,oprac.iwybórJ.Degler,Wrocław2000.
22ObszernepodsumowanietejproblematykiznaleźćmożnawpracyAgatyAda-
mieckiej-Sitek.Por
.A.Adamiecka-Sitek,nMiseenscène”napapierze.Teoretyczneinkar-
nacjeinscenizacji,w:tejże,Teatritekst.Inscenizacjawteatrzepostmodernistycznym,
Kraków2005.
23Bardzowyraźniepodkreślałatom.in.DobrochnaRatajczakowa-por.D.Ratajcza-
kowa,Sługadwóchpanów:dwoistyżywotdramatu,dz.cyt.;taż,Credonowejdramatolo-
gii,nTeatr”1997,nr3.Por
.teżF
.deToro,TheatreSemiotics.TextandStaginginModern
Theatre,trans.byM.J.Valdes,Toronto1995.
24Nazmianętegopodejściawpływmiałym.in.konstatacjeJerzegoZiomka,który
wykazał,żeswoistadyspozycjawykonawczaprzysługujekażdemudziełuliterackiemu.
Por
.J.Ziomek,dz.cyt.
