Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
DRAMATDOODCZYTANIA
wydarzeniauzupełnianegoniejednokrotnieuwagamipadającymiwdida-
skaliach,wprowadzeniemnowegotematupodejmowanegoprzezwypo-
wiadającesiępostaci;systematyzacjatadośćczęstobędziesięrównież
opieraćnazmianiemiejscaakcji.Oilezperspektywyfabularnejporządek
tenwolnouznawaćzaoczywisty,otyleujmowaniestrukturyzwykorzy-
staniemkategoriiscenicznościdomagasięuwzględnieniatakżeinnychwa-
riantów.Kluczowąoperacją,pozwalającąnawskazanieistotnychcałostek
kompozycyjnych,okazujesięoznaczeniewszystkich(zapisanychwtekście)
technikprezentacjidanegozdarzenia(zarównotychodwołującychsiędo
ichstrictematerialnegoosadzenia,jakiewentualnychmetodinterpretacji).
Pojedyncząjednostkęwydzielonąwtensposóbzkompozycyjnejcałości
określammianemkadruscenicznego;jegokolejnewarstwyodpowiadają
zaśspecyficznymmetodomwizualizacjidanegoepizodu.
Pojęciekadrudopuszczaewentualnąrozbieżnośćmiędzynimaseg-
mentacjądramatuzapisanąwtekściezgodnieznarzuconąwdanejepoce
konwencją.Jakjużzostałowyżejpowiedziane,wwiększościprzypadków
całostkatabędzieodpowiadałarozpiętościaktulubsceny,aleniezawsze
iniemechanicznie(czasamijednowydarzeniezostajeczytelnikowipoka-
zanewkilkuodsłonach,scenach;zdarzająsięrównieżprzypadki,kiedy
tosposobyprezentacjidanegowydarzeniazostająprzedzielonewprowa-
dzeniemnowegowątku).Granicęoddzielającąjednączęśćkompozycyjną
oddrugiejorganizowaćbędziebowiemwarstwanajwyższa.
Wypadatuwięcnadmienić,żepojedynczykadrmożesięskładać
zjednej,dwóchlubtrzechwarstw.Najczęściejspotykaneprzypadkito
jednakprzedewszystkimukładydwu-lubtrzywarstwowe.Niezwykle
rzadkowdramaciemożnawyłonićtakiesytuacje,którezostajązapre-
zentowanewsposóbbezpośredni,bezjakiejkolwiekformydiegetycznej
mediacji(jesttozresztąwątek,którydomagałbysięosobnegoomówie-
nia).Wartojednocześniezaznaczyć,żewskazanewpowyższychrozwa-
żaniachopozycjezdarzeniaidyskursu,mimesisidiegesis,świataijego
prezentacjimogąsięrealizowaćnawieleróżnychsposobów,wzależno-
ściodprzyjętychprzeztwórcękonwencjiitechnikdramatycznych.Pro-
ponowanazmianapodejściadoopisukompozycjimawięczazadaniete
opozycje,popierwsze,nietyleanulować,cojeszczebardziejuwypuklić;
podrugie,ujawnićpoziomskomplikowania,jakimożeimtowarzyszyć.
Dlategoteżjużnawstępiezabłędneuznaćnależyzarównoautomatyczne
traktowaniescenicznegodzianiasięjakoczystomimetycznegoskładni-
kakompozycjiliterackiej,jakimechaniczneprzypisaniedrugiejitrzeciej
warstwiekompozycjiscenicznej(czylitejzwiązanejzmaterialnymtłem
prezentacjioraztejzakładającejprocesinterpretacjizdarzeń)charakte-
ruwyłącznienarracyjnego.
