Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wszelkichstarań,bynaszemetodyuprawianianaukibyłytak
dobre,jaktotylkomożliwe.
Aleniemożemyczynićpostępówsamymimetodami.Nie
wystarczysamotnaobserwacjawlaboratorium–trzebatakże
przekonaćinnychnaukowców,żeodkryłeścośprawdziwego.
Tutajpojawiasięczęśćspołeczna.Filozofowieoddawnadysku-
tują,jakistotnejestto,abybadaczepokazaliinnymnaukow-
com,wjakisposóbdoszlidoswoichwniosków.Jakostrzega
JohnStuartMill:
Nawetwnaukachprzyrodniczychistniejezawszejakieś
innemożliwewyjaśnienietychsamychfaktów;jakaśteo-
riageocentrycznazamiastheliocentrycznej,jakiśflogiston
zamiasttlenu;inależywykazać,dlaczegotadrugateoria
niemożebyćprawdziwa;adopókitegoniewykazanoido-
pókiniewiemy,wjakitowykazanosposób,nierozumie-
mypodstawnaszejopinii19.
Naukowcypracująwzespołach,razempodróżująpoświecie,wy-
głaszającwykładyiprzemówienianakonferencjach,dyskutująze
sobąnaseminariach,tworzątowarzystwanaukowe,abydzielić
sięwynikamibadańi,cobyćmożenajważniejsze,publikująwy-
nikiwrecenzowanychczasopismach.Teaspektyspołecznetonie
tylkododatekdopracyanizwykłekoleżeństwo.Toelementpro-
cesunaukiwdziałaniu:nieustannyciągzbiorowejanalizy,kwe-
stionowania,rewizji,udoskonalaniaikonsensusu.Choćzpocząt-
kumożetozabrzmiećparadoksalnie,subiektywnyprocesnauki
jesttym,cozapewniajejniezrównanystopieńobiektywności
20
.
19
J.S.Mill,Utylitaryzm.Owolności,tłum.M.Ossowska,A.Kurlandzka,PWN,War-
szawa2012,s.133.
20
H.E.Longino,ScienceasSocialKnowledge,PrincetonUniversityPress,Princeton
1990.Zob.takżeH.Longino,TheSocialDimensionsofScientificKnowledge,
w:TheStanfordEncyclopediaofPhilosophy,red.E.N.Zalta,lato2019,https://
plato.stanford.edu/archives/sum2019/entries/scientific-knowledge-social;
J.
Reiss,
J.Sprenger,ScientificObjectivity,w:TheStanfordEncyclopediaofPhilosophy,red.
EdwardN.Zalta(zima2017),https://plato.stanford.edu/archives/win2017/entries/
scientific-objectivity.
18
CZĘŚĆI
