Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
60
JUSTYNADUCH-ADAMCZYK
(wtymrównieżfunkcyjnymi).Chodzimianowicieomożliwośćzajęciapo-
zycjiinicjalnejwzdaniu,cowprzypadkuniemieckichleksemówztejgrupy
partykułjestwykluczone.
Najistotniejszącechąpartykułtonującychjestichfunkcjapragmatyczna,
czylinadaniewypowiedzizabarwieniaemocjonalnegoiwyraźnegozazna-
czeniaintencjimówcy.Jużzpowyższychzdańprzykładowychwynika,
leksemypolskieniezawszeodpowiadająillokucjizawartejwzdaniunie-
mieckim.Spójrzmychociażbynaleksemdenn,którywjęzykuniemieckim
sygnalizujetuprzyjacielskiepytanieitworzyswoistąatmosferęzażyłości.
Wzdaniupolskimbrakjestjakiegokolwiekśrodkaillokucyjnego,copowo-
duje,zanikaintencjaobecnawzdaniuniemieckim.Zdrugiejjednakstro-
nypróbaumieszczeniawtymzdaniujakiegokolwiekśrodkaillokucyjnego
mogłabyspowodować,caławypowiedźniebyłabynaturalna.Podobnie
rzeczsięmazpartykułąetwa,sygnalizującąwjęzykuniemieckimzaskocze-
nie,aletakżeoczekiwanienegatywnejodpowiedzi,tzn.formującpytanie
Willstduetwaschongehen?,mówcasygnalizujeoczekiwanieodpowiedzi
negatywnej,cowzdaniupolskimniejestdokońcaoczywiste.
Zauważyćmożna,najczęściejstosowanymśrodkiemwzmacniającym
wjęzykupolskimjestpartykułaależ,którazdajesięstanowićodpowiednik
wieluleksemówniemieckich.
Stwierdzićnależy,wbadaniachpartykułiichposzczególnychpod-
klaswystępująróżnedrobnenieścisłości;równieżprzyporządkowaniepo-
szczególnychleksemówdogrupypartykułtonującychniejestspójne.Po-
równanielistpartykułtonującychzawartychwewspomnianychwyżej
opracowaniachwykazujepozanieścisłościamiprzedewszystkimniekonse-
kwencjetaksonomiczne,ponieważnierzadkozawierająoneopróczpartykuł
takżeprzysłówkilubprzysłówkizdaniowe.
Niemniejjednaknapodstawiewymienionychopracowańmożnaprzy-
pisaćpartykułomtonującymzarównowielecechmorfosyntaktycznych,jak
iróżnorodnecechypragmatyczne.Partykułytonującenależądonieodmien-
nychczęścimowy,niemożnaichteżstopniować.Ponadto,jakjużwspo-
mniałamwewstępie,odnosząsięonepoprzezorzeczeniedocałegozdania
ioperującałymzdaniem,aniejedyniekonkretnymelementem,którego
przydawkęstanowią(jakwprzypadkuwieluinnychpartykuł).Niestano-
wiąskładnikapropozycjiwypowiedzi,leczelementemjejillokucjiiope-
rująnajejpłaszczyźnie.Ichniezwykleistotnącechąjestfakt,możliwość
ichzastosowaniazależnajestzjednejstronyoddystrybucjiwzględem
rodzajówzdań,azdrugiejstronyodkonkretnychaktówmowy(por.Duch-
-Adamczyk2012:47).Ichfunkcjapragmatycznapoleganatomiastna
wzmocnieniu,osłabieniulubogólniemodyfikacjiillokucjiwypowiedzioraz
zasygnalizowaniupartnerowidyskursustanowiskaioczekiwańmówcy
(por.Engel2004:125).