Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
LESDEFENSESDEPALMYRE
*
TouteétudedudéveloppementurbaindePalmyreseheurted)abordàunedifficultémajeure:les
limitesdelavillenesontétabliesd)unefaçonnicomplètenicertaine.Enfait,presquetous
lesplansdisponiblesmontrentlesruinesdestroispremierssièclesentouréesparunrempart
tardif.Ilenrésulteuneimagedel)implantationurbainequinerendcomptequedeltatd)une
villefortifiéedulimesdeDioclétien,avecsonenceinteréduiteentourantd)anciensquartiers
monumentaux.Etcommel)attributiondecetteenceinteàl)époquedeZénobieestassezgénérale-
mentabandonnée,laquestiondesdéfensesavant300p.C.environresteouverte1.
Certes,lesvestigesd)ancienssystèmesdéfensifsontétéenpartiereconnusetrelevésil
yalongtemps2.Cependant,aucunevued)ensemblen)aétéproposéepourreconstituercessys-
tèmesetdéfinirainsil)espaceprotégé.Cetétatdechosesm)adoncincitéàentreprendredes
recherchessurleterrain.
GrâceàlapermissionobligeammentaccordéeparlaDirectionGénéraledesAntiquitésde
laRépubliqueArabeSyrienneilm)aétépossibledeprocéderen1971eten1972àunesérie
desondagesdanslecadredelamissionpolonaisedePalmyreetmoyennantl)appuidel)Insti-
tutFrançaisd)ArchéologiedeBeyrouth,dirigéalorsparleregrettéDanielSchlumberger.En
attendantlapublicationdétailléedesrésultatsacquis,jemeproposedeprésentericiquelques
idéesgénéralessurlatopographiedusiteenfonctiondeseslignesdedéfense.
IlestàprésentbienétabliqueletempledeBelrecouvreunvéritabletelldontlescouches
profondesdatentdelafinduIIIemillénaire3.C)étaitapparemmentuncentrehabitépendant
leIIemillénaire,etc)estaussiquesedressaitauIersièclea.C.lepremiertempledeBel.
L)agglomérationprimitiveapus)étendreautourdelacolline,peut-êtrelelongduwadiquiamène
auxpiedsdugrandsanctuairelapistevenantdel)Ouest.OnsesouvientqueD.Schlumberger
ajadispostulél)existencededeuxpôlesdelaplusanciennePalmyre,l)unàl)emplacementdu
templedeBel,l)autresurlesitedufuturCampdeDioclétien4.Autantlapremièrepartiede
l)hypothèseestpleinementconfirmée,autantondouterafortquelequartierOuestaitétébâti
avantleIersièclep.C.CommeD.Schlumbergerl)alui-mêmeremarqué,l)endroitsetrouvait
àl)originehorsdesmurs.Ilestdoncdifficiledeluiprêteruneimportanceparticulièreàl)épo-
quearchaïque5.SilesabordsdelasourceEfqâattiraientàcoupsûrl)intérêtdelapopulation
dèslestempslesplusreculés,lesvestigesantiquesn)ysontpasnombreuxetlesanctuaire
oraculairedeYarhibôl,sivénérablesoit-il,n)ajamaisconstituéunensemblemonumental.
*
LesdéfensesdePalmyre,Syria51,1974,pp.231–242,pl.IX–XIV.
1
AttributiondurempartàDioclétien:déjàR.Wood,TheRuinsofPalmyra,London1753,pp.38–39;A.Gabriel,
Syria7,1926,pp.75suiv.;D.Krencker,dansTh.Wiegand,Palmyra,Berlin1932,p.36;J.Starcky,Syria26,1949,
p.43,note3;H.Seyrig,Syria27,1950,pp.239–242(pourladistinctiondesbastionsronds,attribuésàJustinien);
D.Schlumberger,MUSJ38,1962,p.95.AttributionàOdainat/Zénobie:A.vonGerkan,Berytus2,1935,p.31;
O.Puchstein,dansTh.Wiegand,Palmyra,p.19;récemmentencoreL.Quilici,ArcheologiaClassica21,2,1969,
pp.246–257,considèrelerempartréduitcommepalmyrénien.
2
A.Gabriel,Syria7,1926,p.71;D.Krencker,loc.cit.;J.Starcky,Palmyreguidearchéologique,Beyrouth1941,
p.24;CRAI1946,p.391;D.vanBerchem,Syria31,1954,pp.256–262.
3
R.duMesnilduBuisson,CRAI1966,pp.181–186.
4
D.Schlumberger,LedéveloppementurbaindePalmyre,Berytus2,1935,pp.149suiv.
5
Maiscf.notrepost-scriptum.
13