Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Palmyra:Architecture
Larégionsembleavoirété,commeencoreaujourd)hui,occupéeparlesjardins.AuNorddu
wadi,parcontre,s)étendaitlaplainedésertiquequidevaitaccueillirlecentremonumental
et,plustardencore,contenirlavilledeDioclétien.Untombeauhellénistiqueàl)emplace-
mentdusanctuairedeBafalżamên6délimitelaplusgrandeextensionpossibledel)habitatau
IIesièclea.C.à400mauNordduwadi.Versl)Ouest,lazonehabitéen)atteignaitcertaine-
mentpaslepieddescollines:lasituationdestombeauxplusrécentsleprouvesuffisamment.
Lefameuxraidd)Antoineen41a.C.visaitsansnuldoutecettevilleouverteauNorddel)oasis
proprementdite.
LadatedececoupdemainrapportéparAppienfournitdoncleterminusaquopourl)érection
dupremierrempart.Celui-ciaétéreconnudanssapartieSud-OuestparA.GabrieletD.van
Berchemquiletenaientdéjàpourprézénobien7.LesfouillessuscitéesparJ.Starcky,celles
deR.duMesnilduBuissonetenfinmessondagesontpermisdtablirsonparcoursdepuisla
ColonnadeTransversalejusqu)àl)extrémitéSud-Estdel)oasis8.
Cemurlargede2,40m,construitenbriquecruesurunsoubassementdepierre,sanstours,
parcourtlaplaineauSuddesjardinsendeuxtronçonsrectilignes.LanécropoleSud-Ouests)est
développéeàsespiedsàl)extérieur,bordantlapistedeDamasquiaboutissaitàlaporteque
J.Starckyafaitdégager;cetouvragecomportaitdeuxbastionsintérieursdeplantrapézoïdal
quiflanquaientlepassage(Pl.XII,1).Devant,unautelaétéplacéen175,certainementbien
postérieurementàlamuraille.Toujoursenlignedroite,lerempartescaladaitlacollineescarpée
duǦebelMuntar(Pl.XI,1);ausommetsetrouvaitunbastioncarréenpierre,de14mdecôté,
saillantversl)extérieur,c)est-à-direversl)Ouest.Transforméen89entempledeBelhammôn,
ilaétédotéd)unpronaosdistyleducôtéintérieur.Aencroirelatessèrequireprésentece
monument9c)étaitunetourcréneléecouverteenterrasse.Malgrédessuggestionscontraires,le
murn)estpasprolongéversl)OuestsurlacrêteduMuntar10.Enrevanche,untronçondescend
versleNord-Estenépousantlalignedelapente(Pl.XIV,2).Bienquegardantlamêmelar-
geurde2,40mquelacourtinedanslaplaine,cesecteurdurempartdiffèredecelle-cipar
cequiestbâtienpierre,possèdedestourscarréessaillantesetsuitlereliefnaturel.Pourtant,
aussitôtarrivésurlaplaineàl)EstdelacollineUmmBelqîs,lerempartretrouvelescaractéris-
tiquesdutronçonSud:briquecruesurunsoubassementenpierre,tracérectiligne,manquede
tours.Ilpossèdeseulementdeuxcontrefortsintérieursmunisderampesquiassuraientl)accès
ausommetdel)ouvrage.Onapucalculerquelecheminderondeétaità3,60mau-dessusdu
pieddumuràl)extérieur.Unparapetpouvaitporterlahauteurdelacourtineàquelque5m.
Lalargeurdurempartesttoujoursde2,40m(Pl.IX–X).
AupiedduMuntar,unassezgrandautelenavantdurempartporteunedédicaceofficielle,
datableversletournantdel)ère,émanantdu«trésor»,c)est-à-diredel)administrationmunic-
ipale;ilrappelleunetessèredelamêmeépoquequiportelesmots«trésor»et«muraille»11.
Ilsemblebienquecesoientdessouvenirsdelaconstructiondurempart.
Jen)aipaspuétablircommentlemur,quiatteintlewadiprèsdel)entréeSuddelaColonnade
Transversale,avaittraverséleravin.PlusauNord,faceàlaportediteprétorienneduquartier
Ouest,uncourttronçondumurapuêtreidentifié.Delargeuruniforme,maisconstruitengros
6
R.Fellmann,LesanctuairedeBaalshaminàPalmyreV,DieGrabanlage,Rome1970.
7
Loc.cit.,note2.
8
J.Starcky,CRAI1946,p.391;cf.SupplémentauDictionnairedelaBibleVI,col.1076(mursud);R.duMesnil
duBuisson,CRAI1966,pp.165–169(bastionduMuntartransforméentempledeBelhammôn).
9
RTP214,cf.99et224.Cf.M.Gawlikowski,Syria49,1971,p.411.
10
A.vonGerkan,Berytus2,1935,pp.31suiv.etpl.XII;A.Gabriel,Syria7,1926,pl.XI;leplaninfinedans
Th.Wiegand,Palmyra,utiliséparplusieursauteurs.
11
J.Starcky,MUSJ1949/50,pp.55–58,pl.XVII,2–3;RTP8.
14