Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
R.J.Kijak,Sensżyciaiumierania.Seksiniepełnosprawność–doświadczeniaseksualneosóbzniepełnosprawnością
intelektualną,Kraków2009ISBN:978-83-7850-233-3,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009.
Seksualnośćosóbzniepełnosprawnościąintelektualną…
31
Corazczęściejuznajesię,żeograniczeniadotykająceosóbniepełno-
sprawnychsązwiązaneraczejzestrukturąśrodowiska,wktórymżyją,
orazzpostawamispołeczeństwa,doktóregonależą,niżzsamymilorazem
inteligencji.Wzwiązkuztymzaczętocorazczęściejmówićospołecznejde-
finicjiniepełnosprawnościintelektualnej.Przyczynaniepełnosprawności
tkwiczęstoniewjednostceczywjejchorobie,alewbarierachspołecznych,
ekonomicznych,mentalnych,światopoglądowych.
Największywkładwporządkowanieterminologiidotyczącejniepełno-
sprawnościintelektualnejwniosłoAmerykańskieStowarzyszeniedoBadań
nadUpośledzeniemUmysłowymAAMR(AmericanAssociationonMental
Retardation),jakrównieżdwieinnewielkieorganizacje:Amerykańskie
TowarzystwoPsychiatryczneAPA(AmericanPsychiatricAssociation)oraz
ŚwiatowaOrganizacjaZdrowiaWHO.Przezdługielataobowiązywałana
świecie,równieżwPolsce,defnicjaR.Hebera,opublikowanaw1959roku.
W1973rokuŚwiatowaOrganizacjaZdrowiaprzyjęładefnicjęH.J.Gros-
smana.Trzebanadmienić,żedefnicjaH.J.Grossmanaobowiązywała
wPolsceod1980roku,kiedytowprowadzonownaszymkrajuIXRewizję
MiędzynarodowejKlasyfkacjiChorób,UrazówiPrzyczynZgonów.Defnicji
tejzarzucanozbytniąmedykalizacjeniepełnosprawności.Zainteresowanie
poznawczenadmierniekoncentrowałosięnatym,codysfunkcjonalne.
W.Dykcik(2001,s.17)dodał,żemodeltenzostałskrytykowanyrównieżze
względunakoniecznośćuwzględnieniawspółzależnościmiędzystanem
zdrowiajednostkiaczynnikamikontekstowymi,głównieśrodowiskowymi
iindywidualnymi,któremogąwzajemnienasiebiewpływaćiprowadzićdo
uszkodzeniafunkcjiorganizmu,ograniczeniaaktywnościlubuczestnictwa
wżyciuspołecznym.Wlatach90.XXwiekunastąpiłykolejnezmianywro-
zumieniupojęcianiepełnosprawnościintelektualnej.W1992rokuukazało
siędziewiątewydaniePodręcznikaAmericanAssociationonMentalRetardation,
aw1994rokuPodręcznikdiagnostykiistatystykiDSM-IVAPA.ObecnieAAMR
ukończyłopracęnaddziesiątąedycjąpodręcznika.Zaproponowanyprzez
AAMRmodelteoretycznyniepełnosprawnościintelektualnejprezentuje
wzajemnerelacjepomiędzyindywidualnymfunkcjonowaniem,wsparciem
apięciomawymiarami,któreskładająsięnawieloaspektowepodejściedo
niepełnosprawnościintelektualnej.JakpodkreślaJ.Kostrzewski(2006,s.25),
dopełnegorozpoznanianiepełnosprawnościintelektualnejniewystarcza
stwierdzenieniskiegopoziomufunkcjonowaniaintelektualnego.Niezbędne
jestokreśleniepoziomufunkcjonowaniaprzystosowawczego.Ocenafunk-
cjonowaniajednostkizawszemusibyćdokonywanazuwzględnieniemjej
wieku,środowiskaspołeczno-kulturowego,stanuzdrowia,uczestnictwa
ifunkcjonowaniawrolachspołecznych.ŚwiatowaOrganizacjaZdrowia
ponowniezdefniowałapojęcieniepełnosprawnościw2001roku.WMię-
dzynarodowejKlasyfkacjiFunkcjonowania,NiepełnosprawnościiZdrowia
(ICF)uwzględnionospołecznyaspektniepełnosprawnościiograniczenia
