Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Aspektyirozważaniateoretyczne
unipolarnacharakteryzujesięwystępowaniemjednejregionalnejsiły,cha-
raktermultipolarnymajązaśtesektory,wktórychjestwięcejniżjedno
mocarstwo18.
Modelskupionydzielisięnatrzy(potencjalniecztery)podstawoweformy.
Wpierwszychtrzechpostaciachcentralnąrolęodgrywaodpowiedniosuper-
mocarstwo,wielkiemocarstwolubmocarstworegionalne.Ichpozycjajest
taksilna,żeniepozwalaonanawzrostżadnejinnej.Przykładamidwóch
pierwszychtypówmogąbyćAmerykałnocnazcentralnąpozycjąUSAoraz
obszarpostsowieckizRosją.Typtrzeci,zdaniemBuzanaiWævera,niewystę-
pował,choćpotencjalniemógłbysiępojawićwpołudniowejAzji,gdzierolę
mocarstwaregionalnegomogłybyodgrywaćIndie.Ostatnia,czwartaodmiana
modeluskupionegomacharakterinstytucjonalny.JestniąUniaEuropejska,
któradziękiprocesomintegracjizmieniłaregionwewspólnotębezpieczeń-
stwa.Samastajesięteżaktoremglobalnym19.
Pozamodelamipodstawowymiskupionymistniejąjeszczedwieodmiany
regionalnychkompleksówbezpieczeństwa:mocarstwoweregionalnekom-
pleksybezpieczeństwa(greatpowerregionalsecuritycomplexes)isuperkomplek-
sy(supercomplexes).ObydwiemożnaznaleźćwAzji20.
Wpierwszymprzypadkupolaryzacjaregionujestdeniowanaprzezwię-
cejniżjednąglobalnąsiłę.KiedyśtakimodelbyłtypowydlaEuropy.Dzi-
siajjegoprzykłademmożebyćAzjaWschodniazChinamiiJaponią.Drugi
modelpowstaje,gdysilna,międzyregionalnadynamikabezpieczeństwałączy
oddzielnekompleksy(potencjalnysuperkompleksmożepojawićsięwAzji
WschodniejiPołudniowej)21.
RKBulegajązmianom.Możnamówićoczterechichtypach:utrzymaniu
statusquo,wewnętrznejtransformacji,zewnętrznejtransformacjiipokryciu
(overlay).Wpierwszymprzypadkuzmianywspierająstrukturękompleksu,
którywzasadziepozostajenienaruszony.Wdrugimmodelustrukturasię
zmienia,alewgranicachistniejącegoRKB.Zewnętrznatransformacjatosytu-
acja,wktórejekspansjalubzmniejszeniegranicregionupowodujezasadniczą
zmianęstrukturykompleksu.Wostatnimprzypadkuwpływsiłzewnętrznych
prowadzidoutratywewnętrznejdynamikiregionu22.
TeoriaRKBwrazzteoriąsekurytyzacjiikoncepcjąsektorówdoprowa-
dziładopowstaniaszkołykopenhaskiejwzakresiebadańnadbezpieczeń-
stwem.Teoriatapozwalanazrozumieniestrukturysystemu,ocenyrelatyw-
negobalansumocarstwiwzajemnegooddziaływaniamiędzyregionalizmem
iglobalizacją.Wartopodkreślić,żeautorzyteoriiniezmienniepodkreślają,że
18Autorzypodawaliprzykładpołudniowejczęścikontynentuafrykańskiegozdominującą
pozycjąAfrykiPołudniowej.Ibidem.
19Ibidem,s.55-56.
20Ibidem,s.59.
21Ibidem,s.59-62.
22B.Buzan,O.Wæver,J.DeWilde,op.cit.,s.13-14.