Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zCyceronem,któremuwieledopomógłdowykryciaspiskuKatyliny;
należałdostronnictwaPompejusza,skutkiemczego,gdyCezar
dosięgnąłsamowładztwa,musiałuciekaćzkrajuiumarłnawygnaniu.
Nigidiuszmyśliswerozwinąłgłówniewdziele:OBogach(De
Diis);prócztegomiałwielepisaćomatematyceinaukach
przyrodzonych.7ServiusprzypisujeNigidiuszowipracę:Desphaera
barbaricaetgraecanica.8
Spomiędzywielupisarzówrzymskich,zajmującychsię
filozofią,żadennieposiadałtyleodpowiedniegowykształcenia,ani
wrodzonychzdolnościdobadańnaturyfilozoficznej,orazbystrości
umysłu,ileuczenigreccy.JedenmożeCycerostanowiwtymzakresie
wyjątek,chociażbynajmniejniejestoryginalny.Eklektyk
donajwyższegostopniarozprawiaowszystkim,atakwielemyśli
narazrozwija,iżnależywątpić,czyktórąkolwiekistotniesięprzejął.
Dogłębszejspekulacji,wktórejtakgłębokoduchgreckizwykłsię
zaciekać,niemiałjakośusposobienia,chociażnajwięcejnaśladował
Platona,ojcaidealnejfilozofii;czasamizwracasiędoArystotelesa,
wkwestiachznówmoralnych,bardzoczęstopowołujesięnastoików,
którychprawdopodobnienajbardziejszacował.Nienawidziłtylko
epikurejczyków,pogardzałichrozwiązłością,conaturalnieinaczejbyć
niemogło,skorolubowałsięwsurowościstoików.CycerodlaPlatona
czułwielkiepoważanie;nazywago:„Deusillenoster...”9,gdzie
indziejznowu,rozwijającteorięruchu,mówi:„audiamusPlatonem
quasideumquemdamphilosophorum...”10,wreszcieuważagojako
mistrzainauczycielaboskichnauk.Aleniestety!Byłtochwilowy
tylkozapał,niezaśwewnętrzneprzekonanieoistotnejwartościdzieł
tegonieśmiertelnegofilozofa;wkilkubowiemmiejscachczytamy
zupełnieprzeciwnezdania.Otonp.„Cujus(Platonis)inlibrisnihil
adfirmaturetinutramquepartemmultadisseruntur.Deomnibus
quaeritur:nihilcertidicitur”.11Pomimoto,Cycerojestzupełnym
naśladowcąPlatona;nierazcałeustępyprzejmujezpismtegofilozofa,
ichociażeklektyzmemswymnieprzyczyniłsięwcaledopostępu
nauki,wszakżewyświadczyłprzeztoznakomitąprzysługę,
iżprzyjąwszyfilozofięgrecką,dopomógłdojejrozpowszechnienia
międzywspółczesnymi,dlapotomnychzaś,zgromadziłobfityskarb
dobadaniamądrościstarożytnychludów.Wprzypisachdofragmentu,
któregoprzekładniżejpodajemy,staraliśmysięwłaśniewykazać
wszystkiegłówniejszemyśli,któreCyceroprzejąłodPlatona,lubteż
odinnegogreckiegofilozofa.
