Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
leczprzeciwnestronnictwonakażdymkrokuparaliżowałojego
szlachetnezabiegi.CycerotedyzamknąłsięwTuskulum,gdzie
Antoniuszprzezwiernychsobiesłużalców,kazałgozamordować(r.
43pr.Chr.).
Jakkolwieknajpiękniejszymobjawemwykształceniaimądrości
Cycerona,sąjegoMowy,niemniejjednakipismajegofilozoficzne,
godnesąbacznejuwagi.Pracenatympolu,jakieponimdonas
doszły,niemająwprawdzietejgruntownościiścisłościlogicznej,
codziełafilozofówgreckich,aledlapięknejformy,jasnegowykładu
najsubtelniejszychmyśliiwzniosłegostylu,zasługująjeszczedziś
nabliższeiniebezkorzyścidlabadawczegoumysłupoznanie.Cycero
uprawiałwszystkiegałęziefilozofii,znałdoskonalejejhistorię,ale
najwięcejczułuwielbieniadlafilozofiiPlatonaiZenonastoickiego,
dążącejdopoznaniaprawdydrogąspekulacji.Tobyłopowodem,
żeCyceroniezostawiłnamżadnegotraktatuściślebadającego
przyrodę,ajeżelikiedyoniejmówi,towprostprzeistaczamyślistarej
Akademii,szkoływłoskiejlubwreszcieEleatów.Niebyłmuobcy
Arystoteles,tenpraojciecnaturalistów,leczbędąctegoprzekonania
coiSokrates,żetoconasotacza,więcejnaszaciekawia,niżjest
użytecznym;iżenieidzieoto,chcącbyćszczęśliwymiuczestniczyć
wszczęściudrugich,abywnikaćwtajnikinatury,badaćbieggwiazd,
przetrząsaćwnętrznościziemi,iwogóle,poznaćfenomenyświata
zewnętrznego;leczdośćjestprzyswoićsobietakieumiejętności,które
pozostająwbezpośrednimstosunkuzwewnętrznąnaturączłowieka,
jakimisąmetafizykaietyka.Irzeczywiście,największaczęśćpism
Cycerona,traktujeomoralności,wktórejzasadystoików,przenosił
nadwszystkieinne.Dziełojego:Opowinnościach(Deofficiis,ks.3),
najprzystępniejszespomiędzyinnychdlaogółu,jestszacownym
utworem,pełnymgłębokichspostrzeżeńpraktycznychiuwag
teoretycznychoistocie,potrzebiedlaczłowiekaiskutkachmoralności.
Drugie:Ogranicachzłegoidobrego(Definibusbonorumetmalorum,
ks.5),zajmujesięprzeważnierozbioremzasadmoralnychgłównych
szkółfilozoficznych.Dotegorzędupraczaliczająsiępomniejsze
rozprawyjak:Ostarości(Desenectute)iOprzyjaźni(Deamicitia).
Pojęciametafizyczne,rozwinąłCycerowznakomitymswoim
utworze:Onaturzebogów(Denaturadeorum,ks.3),odróżniającym
sięodwszystkichinnychpracfilozoficznych,formąigruntowną
znajomościąrzeczy;szczególniejryshistorycznypojęćoduchu
inajwyższejistocie,zasługujenabacznąuwagę.Dalejwpismach:
Owróżbiarstwie(Dedivinatione,ks.2),iAcademica(ks.4),traktuje
