Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
GenezaiewolucjaSenatu
25
odwoływałsiędoswoichconsiliarii,awtreściordynacjidlakrakowskichżupsol-
nychz1368ruumieszczonyzostałzapisozwołaniuRadykrólewskiej11uPrzyczyny
powstaniategogremiumbyłynastępujące:popierwsze,zjednoczeniepaństwa
wymagałoutworzeniajednegocentralnegoorganudoradczego;podrugie,pod-
czaspanowanianastępcyWładysławaŁokietkaosłabieniuuległoznaczenietzwu
czynnikaspołecznegowpostaciwiecuuWokresiesprawowaniawładzyprzez
KazimierzaWielkiegonajprawdopodobniejodbyłosiętylkopięćtakichzjazdówu
Trzyznichmiałycharakterdzielnicowy,natomiastdwaposiadałystatusogól-
nopaństwowyuZapanowaniakrólaprowadzącegoHpolitykęrządówosobistych”
kompetencjezjazdówuległyznacznemuograniczeniuuJegouczestnicyjużnie
podejmowaliwspólniezmonarchądecyzji,tylkowysłuchiwaliiprzyjmowalido
wiadomościzarządzeniakrólewskieuOstatniwładcaPolskizroduPiastówrządził
państwembezudziałuszerokiegogronadostojnikówuMonarchazasięgałopinii
tylkokilkuzaufanychmuosób,muinupochodzącegozMałopolskiarcybiskupa
gnieźnieńskiegoJarosławaBogoriizeSkotnik12u
Radakrólewskanieposiadałastałegoskładu,każdorazowodecydował
onimmonarcha13uNazebraniategogremiumwładcazapraszałprzedstawicieli
szlachty,kapitułimiastuWRadziekrólewskiejdominowalidostojnicykrakowscy,
chociażwokresiepanowaniaKazimierzaJagiellończykazdecydowaniewięk-
szewpływyuzyskalidygnitarzezWielkopolski14uPrzymonarszefunkcjonowała
radaścisłazłożonazarcybiskupagnieźnieńskiego,biskupakrakowskiego,wyż-
szychurzędnikówcentralnych:kanclerza,podkanclerzego,marszałkakoronnego
ipodskarbiegouStanowiłaonatrzonradyszerszej,doktórejnpuWładysławJa-
giełłozapraszałdostojnikówzprowincjiiziembędącychmiejscemjegopobytu
wowymczasieuWmiarępotrzebykrólzwoływałrównieżradęwalnąuWjejskład
wchodziliwszyscybiskupi,wyżsidostojnicycentralni,wojewodowie,kasztelano-
wieorazosobyzaproszoneprzezmonarchę15uWpraktyceRadakrólewskaod-
działywałanapolitykępaństwawdziedzinach:sprawzagranicznych,wojnyipo-
koju,obsadzaniaurzędówuOd1422ruuzyskałaustawowekompetencjezwiązane
zbiciemmonetyuCzłonkowietegogremiumstanowilisądkrólewski,rozstrzyga-
jącypodprzewodnictwemmonarchyuStopniowywzrostznaczeniairozszerze-
nieskładuRadykrólewskiejdoprowadziłydozmodyfikowaniajejnazwyuWXV
wuzaczętojąokreślaćjakoradęwielkąlubnajwyższą16u
11
JuWyrozumski,GenezaSenatuw…,su27u
12
ZuWojciechowski,Państwopolskiew…,su280u
13
JuPietrzak,SenatRzeczypospolitejPolskiej.TradycjaiwspółczesnośćXV-XXIw.,WyduKancu
Senatu,Warszawa2010,su13u
14
ZuWojciechowski,Państwopolskiew…,su281-282u
15
JuBardach,SejmdawnejRzeczypospolitej,[w:]Dziejesejmupolskiego,JuBardach,koordu,
WyduSejmowe,Warszawa1993,su15u
16
JuBardach,BuLeśnodorski,MuPietrzak,Historiaustrojui…,su64u
