Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
RozdziałI
z1573ruwczasiebezkrólewiapełniłonfunkcjętymczasowejgłowypaństwa-
interrexa24u
HKiedywczerwcu1696rokunastałobezkrólewie,interrexskorzystałzokazji,byzabłysnąć
namajestacieu[…]WSenaciezasiadłnamiejscukrólewskim,awtedyczłonkowieIzbywyższejteż
zasiedliobokniego”25u
Należydodać,żetytułprymasazostałustanowionywczasiesoborupo-
wszechnegowKonstancjizinicjatywysamegoarcybiskupagnieźnieńskiego26
dlapodkreśleniajegopierwszeństwawzwiązkuzpowstaniemdrugiejmetropo-
lii(1375-Halicz,od1414-Lwów)uZastępcaHnieobecnego”królarównieżrepre-
zentowałRzeczpospolitąszlacheckąnazewnątrzikierowaładministracjąuPozy-
cjędrugiejosobywpaństwiemetropolitagnieźnieńskizachowałdoczasuroz-
biorówuWlatach1512-1513StolicaApostolskauznałaostatecznieprawokrólów
polskichdomianowaniabiskupównawakującestolicediecezjiuWpraktyceordy-
nariuszeprzedotrzymaniemsakryniewielemielidoczynieniazposługąduszpa-
sterską,ichosobowośćkształtowałapracaurzędnikawaparaciepaństwowymu
PrawdopodobnieżadenzbiskupówwXViXVIwuprzedobjęciemdiecezjiniebył
sufraganem-biskupempomocniczym,któryświęci,bierzmujeiwykonujeinne
czynnościpontyfikalne27uZdecydowanawiększośćordynariuszyzarządzających
diecezjamiKoronywlatach1501-1586wywodziłasięześrodowiskasekretarzy
królewskichuOdbycieHstażu”wkuźnielitywładzy,którąbezwątpieniabyławów-
czaskancelariakrólewska,otwierałodrogędoawansuuBiskupstwobyłoformą
nagrodyzazasługioddanewsłużbiekróla28u
Wgronie78senatorówświeckich-14wojewodów,59kasztelanóworazpię-
ciuministrów-pierwszoplanowąpozycjęzajmowałkasztelankrakowski29u
Powłączeniuw1529rudoPolskiksięstwamazowieckiegoliczbaczłonków
wyższejIzbyparlamentuwahałasięod90do95osóbuWSenaciezasiadało
wówczasdziewięciudostojnikówkościelnych:dwócharcybiskupówisiedmiu
biskupów,81dygnitarzyziemskich:15wojewodów,17kasztelanówwiększych
(primores),49kasztelanówmniejszych”30orazpięciuministrówpełniącychfunk-
cje:kanclerza,podkanclerzego,marszałkakoronnego,marszałkanadwornego,
24
JuKracik,BiskupiwSenaciedawnejRzeczypospolitej,[w:]KuMatwijowski,JuPietrzak(redu
nauku),SenatwPolsce…,su55,57-58u
25
MuKosman,InterrexuRolaprymasówwkulturzepolitycznejdawnejiwspółczesnejPolski,
WyduUAMuWydzuNaukPolitycznychiDziennikarstwa,Poznań2011,su97u
26
Ibid.,su54u
27
JuKracik,BiskupiwSenacie…,su55,57-58u
28
AuKamler,OdszkołydoSenatu.WykształceniesenatorówwKoroniewlatach1501-1586:
studia,WyduAspra-IR,Warszawa2006,su121u
29
JuBardach,PoczątkiSejmu,[w:]JuMichalski(redu),HistoriaSejmupolskiego…,su51,54u
30
AuKamler,Odszkołydo…,su13,132;JuPietrzak,SenatRzeczypospolitejPolskiej…,su16-17u
