Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Częśćpierwsza:Przekroje
wiekawuniwersumorazprawrządzącychwszechświatem.Wobecności
tejwłaśnieproblematykiupatrywałabymspecyficznegozwiązkutradycji
znowatorstwem,którynieograniczasiędoaprobowaniabądźnegowania
zastanegodziedzictwaliterackiegoikulturowego,alerealizujewposzuki-
waniuwodmienionymobliczuświatatego,costałeiniezmienne.Naich
oczachrodziłasięnowa1wieleobiecująca,aleteżniepokojącaswąinno-
ściąodwszystkiego,codotądznali1rzeczywistość,następowaływniej
zmianynaruszającedotychczasowepodstawyikryteriajejporządkowania.
Ichakceptacja,podobniejakpróbarekonstrukcjisensówiwartości,nie
byłazadaniemłatwym,stądchybatakwielewtejpoezjisprzecznychemo-
cji,uczućidoznań.WizjaświatapoetówSkamandra,choćmocnoanga-
żowalisię1uważająctozaswojąpowinność1wwydarzenia,któreniosła
współczesność,bliskajestbowiem,nietylkozewzględunazespółbezpo-
średnichodwołańczynawiązań,mitomśródziemnomorskimifilozofiigrec-
kiej,dlaktórychideahistoriiniebyłaistotna,bogowienieoddzielalisięod
natury,aczłowiekbyłjejczęściąwwiecznymkoleistnienia.Sądzę,żeska-
mandrycibardzoszybkozdalisobiesprawęztego,że1ipowiedzmyto
słowamiAlbertaCamusa1„Logikahistorii,akceptowanacałkowicie,pro-
wadzirewolucję,wbrewjejwyniosłemupragnieniu,docorazwiększego
okaleczeniaczłowieka,asamaprzemieniasięwzbrodnięobiektywną”2.
NajwyraziściejzrozumienietejprawdyzaznaczysięwpoezjiJulianaTuwi-
ma,wktórejentuzjazmzwiązanyzespołecznymizjawiskamimasowymi,
awłaściwiepomieszanyzezgroząpodziwdlaichniepohamowanejdyna-
miki,ujawnionyjużwdebiutanckiejWiośnie,bardzoszybkoigwałtownie
przeobrazisięwabominacjęiprzerażeniezbiorowością1jejpsychologią
ipierwotnymiinstynktami.Fascynacje,jakimulegałpoeta,nadziejenamo-
ralnąodnowęczłowieczeństwapohekatombieIwojnyświatowejikrwawej
rosyjskiejrewolucji,wreszciewiaraizachwytmożliwościamicywilizacji
technicznej1tozłudzeniadzielonezwielomainnymizachodnioeuropej-
skimiipolskimiidealistami.WśródnichbyłpoczątkowotakżeMieczysław
Jastrun1zresztąjedenzlicznychsatelitówSkamandra1którywMicie
śródziemnomorskimpolatachpodejmujesięanalizytychdoświadczeń
istanówducha,jakiejeszczeprzeddrugąwielkąwojnąbyłyudziałem
całegoichpokolenia.TytułowepojęciezesejuJastruna,itakteżbędziemy
jetupojmować,równieżnieoznaczawyłącznieczerpaniazeskarbcamito-
logicznychopowieściiwątków,aleprzedewszystkimhumanistycznątra-
dycjęmyśleniaoświecieiczłowiekuwkategoriachmitu,zatem1postrze-
ganiaichjakofragmentówpewnejwiększejcałości,atakżeposzukiwania
znaczeńiidei,któreokreślająludzkąkondycjęipozwalająprzezwyciężyć
jejjednorazowywymiar.Pojęcia„mit”zatemużywaćbędęwujęciufilozo-
2A.CAMUS:Człowiekzbuntowany.Tłum.J.GUZE.Kraków1991,s.228.
