Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AnnaSzóstak:Odmitówzbiorowychdomitówjednostkowych…
31
ficzno-antropologicznym,którezakłada,żejeston„ekspresjąspecyficznej
strukturyświadomości”3,rodzajemświatopoglądu,nakładającegonarze-
czywistośćsiatkęideiiwyobrażeńodsyłającychdo,jakujmujetoLeszek
Kołakowski,„realnościbezwarunkowych(takichjak»byt«,»prawda«,»war-
tość«)”4.TakczytanapoezjaTuwimaipozostałychskamandrytówpowin-
na,jakzakładam,ujawnićnowetreści,sytuującwielkąpiątkęnietylkowo-
becliterackiegodorobkuwcześniejszychpokoleń,aleprzedewszystkim
wwielkimkondominiummetafizycznejwyobraźniiideisankcjonujących
poczuciejednościorazistotnościbytujakotakiego.Teostatniebezwątpie-
niakształtująsięzwłaszczawobliczuwielkichzmianjakościowych,jakie
przynosirzeczywistośćhistoryczna,każącredefiniowaćpojęcieczłowie-
czeństwaiwciążodnowa,powielkichprzełomachikryzysach,szukać
jegoformuły,pozwalającejodnaleźćsięwzmieniającymsięświecie,atym
samymokreślićswojątożsamość,odszukaćmiejsce,jakiestaniesiępunk-
temodniesieniaifundamentemznaczeń,wreszcie1nadrzędnąracjęist-
nienia.Niechodzituwięctylko,jakchciałWłodzimierzMaciąg,o
przesunięciamentalnewwymiarzehistorycznym,ozjawieniesięnowej
formacji,która„czujesięinna”iszukasobienowychidei,nowychform
społecznegofunkcjonowania,nowychrólspołecznych1idotychróldo-
bierasobieśrodkiwyrazu5.
Ważnajestzależnośćodwrotna,prowadzącadokoniecznościzweryfikowa-
niaprzekonańiwyobrażeńnatematprzekształcającejsięrzeczywistości,
odczytaniananowoisprawdzenia,wjakimstopniudawnemitywciążpo-
zostajążyweizaspokajająpotrzebę1iturazjeszczezacytujmyKołakow-
skiego1„przeżywaniaświatadoświadczeniajakosensownegoprzezrelaty-
wizacjędoniewarunkowejrealnościwiążącejcelowozjawiska”6.Zmiany
zachodzącewrzeczywistości,którakodowanajestwmicie,pociągająza
sobąskutkidalszewpostaciposzukiwańnowego,adekwatnegodonichmi-
tycznegowzorcapozwalającegoustalićnowewyznacznikiporządkupo-
znawczego,aksjologicznegoiontologicznego.„Katastrofalnewskutkach
spięciaiwybuchyukazaływpełnymświetleograniczeniewielkichkoncep-
cjiiwyobrażeńoczłowiekuijegosprawach”71pisałJastrun.Jednakna
początkupoetyckiejdrogimłodośćobdarzałaoptymizmemiwiarą,jakiej
uczyłHegel,żeduchdziejów,nawetkosztemofiar,przynosirozwójipo-
3M.CZEREMSKI:Strukturamitów.Wstronęmetonimii.Kraków2009,s.15.
4L.KOŁAKOWSKI:Obecnośćmitu.Paryż1972,s.8.
5W.MACIĄG:NaszwiekXX.Przewodnieideeliteraturypolskiej191811980.Wrocław
1992,s.25.
6L.KOŁAKOWSKI:Obecnośćmitu…,s.14115.
7M.JASTRUN:Mitśródziemnomorski.W:IDEM:Eseje.Warszawa1973,s.8.
