Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
RozdziałI.Prawodorozpoznaniasprawywrozsądnymterminie...
Standardykształtująceinstytucjęskarginaprzewlekłośćmająwiele
źródeł,dotychczasowerozumieniesystemuprawaopartenatrady-
cjipozytywistycznejzdezaktualizowałosięwobliczuprzemian,jakie
zaszływewspółczesnycheuropejskichsystemachprawnych.Dawne
postrzeganiesystemuprawajakostatycznegoihierarchicznegoukła-
dumonocentrycznego,obrazowanegonajczęściejjakopiramida1,na
szczyciektórejznajdujesiępaństwojakogłównecentrumdecyzyjne,
zdezaktualizowałosięwrazzprzystąpieniemkrajówczłonkowskichdo
RadyEuropyorazUniiEuropejskiej2.
1.1.Multicentrycznośćsystemuprawa
Współczesnysystemprawamacharaktermulticentrycznyiwieloskład-
nikowy.Efektemtegojestmultiplikacjaźródełprawaorazzacieranie
granicmiędzyskładnikamiprawakrajowegoimiędzynarodowego.Co
istotne,multicentrycznośćodnosisięnietylkodotworzeniaprawa,ale
jestrównieżzwiązanazmnogościąośrodkóworzeczniczych,corodzi
dodatkoweproblemyzwiązanezprawidłowymfunkcjonowaniemsy-
1TakisposóbpostrzeganiasystemuprawaprezentowałHansKelsen,któryopra-
cowałtrzykoncepcje:systemustatycznego,dynamicznegoimieszanego.Wszystkie
łączyujmowaniesystemujakocałościhierarchicznej,autonomicznej,uporządkowa-
nej,zamkniętejjednąnormąnajwyższą.Wsystemiestatycznympowiązaniamiędzy
normamimającharakterinferencyjno-treściowy:ztreścinormybezpośredniowyższej
wyprowadzićmożnatreśćnormyniższej.Normąnajwyższąjestta,którąuznajemyza
oczywistą,którejprzypisujemynajwyższąwartość.Wsystemiedynamicznymrelacje
międzynormamimającharakterformalno-kompetencyjny:normabezpośredniowyż-
szajestformalnąpodstawąobowiązywanianormyniższej,czylizawierakompetencję
dojejwydania.Normąnajwyższąjestnormapodstawowa(Grundnorm),którąKelsen
określajakonczystopomyślanąlubsfingowaną”;jestonatranscendentalno-logicznym
domknięciemsystemu.Zob.H.Kelsen,Czystateoriaprawa,Warszawa2014.
2E.Łętowska,Multicentrycznośćwspółczesnegosystemuprawaijejkonsekwencje,
nPaństwoiPrawo”2005/4,s.3-10;E.Łętowska,TransformationsinLawInterpretation:
TowardsaUniversalApproach-TePhenomenon,CausesandSymptoms[w:]Inter-
pretationofLawintheGlobalWorld:FromParticularismtoaUniversalApproach,
red.J.Jemielniak,P
.Miklaszewicz,Berlin-Heidelberg2010,s.31-52.Por.S.S.Prakash,
LegalPolycentricity[w:]ConsequencesofPluralisminLaw,red.H.Petersen,H.Zahle,
Dartmouth1995,s.31-69;L.C.Backer,Testructuralcharacteristicsofgloballawfor
the21stcentury:fracture,fluidity,permeability,andpolycentricity,nTilburgLawReview”
2012/17,s.177-199.