Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.1.Emergencja1ustaleniabazowe
15
elementami7,aowanowośćwinnareprezentowaćpodniesieniepoziomuzło-
żonościczyorganizacyjnejintegracjielementów.
Odnoszącsiędodociekańfilozofów8iobierajączajednostkęemergencji
własnościlub/ifunkcje,możemyuznać,żePjestwłasnością(funkcją)emergentną
systemuswtedyitylkowtedy,kiedyzachodzijednaznastępującychsytuacji:
1żadenskładnikaniprekursorsystemusnieposiadawłasności(funkcji)P,
1sjestsystemem,którynabywawłasności(funkcję)P,stającsiępodsyste-
memsystemuwyższegorzędu9.
Takieokreśleniewskazujenadwarodzajefunkcjiemergentnych:wewnętrz-
ne(globalne,systemowe)orazrelacyjne(kontekstowe)10.Pierwszyprzypadek
dotyczyszerokopojętychwłasnościsystemowych,takichjakżycie,świado-
mość.Drugizaśdotykawąskotraktowanychwłasnościmodułów,któresame
sąniejakoskładnikamiinnychstruktur,jakmatomiejscenp.weksternalnie
warunkowanychstanach,tzw.treściszerokiejsystemówkognitywnych,które
uruchamianesąjedynienamocyokreślonychrelacjiześrodowiskiem.
Podążająctymtropem,gdyanalizujemykwestięemergencji,możemymieć
nauwadze„procespowstawaniaokreślonejjednostkiemergencji(jakościowo
nowejwłasności,struktury,informacji,prawidłowości,wzorcaorganizacji)lub
jejcechęrelacyjną(żadnawłasnośćczystrukturaniejestemergentnasama
wsobie,leczzuwaginarelacje,wjakichpozostajedoswoichwłasnościczy
strukturbazowych)”11.
Dlaniniejszegoopracowaniazasadniczastajesięrównieżmożliwośćswo-
istegorozciągnięciaokreśleniaemergencjinainnejeszczejednostki:struktury,
informacje,prawidłowościpojawiającesięnaróżnychpoziomachorganizacji
systemównaturalnych.
Emergencja(toemerge)1takbędziemyrozumiećjąwprezentowanejpu-
blikacji1oznaczawyłanianiesię12nowych,nieistniejącychwcześniejstruktur.
WedługJ.Trąbkichaotycznanatura1podobniejakBóg1nieukazujeswego
oblicza,aledajeosobieznaćzapośrednictwemobjawieńiemergencji13.To
niejako„wynurzaniesięczegośodrębnegopodwzględemnatury”14,cojedno-
7A.NOBIS:Odemergencjidosamoorganizacji...,s.72.
8M.MAHNER,M.A.BUNGE:FoundationsofBiophilosophy.Berlin1Heidelberg1NewYork
1997,s.30131.
9Przyzałożeniu,żePnieprzysługiwałabys-owi,gdybyswystępowałsamodzielnie.
10M.MAHNER,M.BUNGE:FoundationsofBiophilosophy...
11R.POCZOBUT:System—struktura—emergencja.WystąpieniepodczasIXKrakowskiej
KonferencjiMetodologicznej:Strukturaiemergencja,organizowanejprzezPolskąAkademię
Umiejętności,UniwersytetJagielloński,OśrodekBadańInterdyscyplinarnychprzyWydzialeFilo-
zoficznymPATwKrakowie,16117maja2005wKrakowie.[Materiaływłasne].
12A.NOBIS:Odemergencjidosamoorganizacji...,s.46.
13J.TRĄBKA:Przeżywanieipoznanie—źródłaświadomości...
14S.ZIĘBA:Emergentyzm.W:ŁUKASZYKR.,BIEŃKOWSKIL.,GRYGLEWICZF.,red.:Encyklope-
diakatolicka.Lublin1983,s.937.
