Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
2.Emergencjajakoniesumowalnewyłanianiesięodrębności
cześniejestformowaniemuporządkowaniazdarzeńiprocesów,„międzyktóry-
miniezachodziłydotychczasżadneregularnościoddziaływań”15,to1rzec
można1powstanienowychtypówregularności.Emergencjajestzatemrów-
nieżswoistymtypemrelacji,jakazachodzipomiędzyelementamitworzącymi
całość.Obiektemergentnybowiemposiadawłasności,jakichniedoszukamy
sięwżadnymzjegoelementówskładowych16.Torównieżproces,wjakim
występującechyniepojawiającesięwprzyczynieczyjegopoprzedniku17,
zgodniezzasadą,iż„rzeczyłącząsięiorganizują,wytwarzającnieprzewidy-
walnerezultaty,którychsameniezawierają,nawetpotencjalnie”18.Zjawiskoto
1jakchceAdamNobis1stajesięwięcswoistymprocesemzmiany,nato-
miast„emergentjestniejakorezultatemtejzmiany”19.
Istotne1wtymrozumieniu1jesttakżeto,żewszelkiezmianywłaściwo-
ścimającharakterkumulatywny,jedneznichdołączająsiędoinnych,gdypo-
jawiająsięnowereguły„gry”,starewciążsąjeszczewużyciu,zachodziwięc
nakładaniesięidodawanietego,conowe,dotego,coistniało20.Dziękitemu
złatwościąemergentyreprezentująwyższypoziomintegracjiwłasnychdetalów,
acechytakiejcałościsąjakościowonowe21.
Pytaniebadawczeemergentystówmożnawięczawrzećwwątpliwości:jak
znie-apowstałoipowstaćmogłoa?22Widocznastajesiętuimplikacjaniesu-
mowalnościwsytuacji„składaniaprzyczyn”orazzałożenie,iżrzeczywistość
cechujesięnieprzewidywalnościąwystąpieniaokreślonejwielkościlubwłasno-
ściwprzypadkunowego,złożonegozjawiska.
Przedstawionateoriaopierasięnazałożeniuewolucyjnegopowstawaniano-
wychbytów23,którenieposiadająprotoplastów,nieistniaływjakiejkolwiekpo-
staciiwjakikolwieksposób,zupełnieniepodlegajądedukowalnościnapodsta-
wieichczęściskładowych24.
15Zob.A.NOBIS:Odemergencjidosamoorganizacji...,s.76.
16J.MARGOLIS:Personsandminds.Theprospectsofnonreductivematerialism.In:COHEN
R.S.,WARTOFSKYM.W.,eds.:BostonStudiesinthePhilosophyofScience.Vol.57.Dordrecht
1978,s.236.
17Zob.A.O.LOVEJOY:Themeaningsofvemergence”anditsmodes.In:BRIGHTMANE.S.,
ed.:ProceedingsoftheSixthInternationalCongressofPhilosophy.NewYork1926,s.20idal-
sze.
18Laphilosophie.Lesidées,lesoeuvres,leshommes.Paris1969,s.114,cyt.za:A.NOBIS:
Odemergencjidosamoorganizacji...,s.28.
19A.NOBIS:Odemergencjidosamoorganizacji...,s.44.
20Ibidem,s.69170.
21Por.K.ŚLĘCZKA:Redukcjonizmwobecproblemurozwoju.W:LIPIECJ.,red.:Świadomość
irozwój.Kraków1980,s.454.
22A.NOBIS:Odemergencjidosamoorganizacji...,s.46.
23WidocznejestwtymmiejscuodwołaniedoemergencyjnegoewolucjonizmuC.L.Morga-
na,zob.W.STRAWIŃSKI:Jednośćnauki,redukcja,emergencja...,s.172.
24Tumożnaposłużyćsięniezwyklecelnymprzykładem:istniejąpewnecałościutworzoneze
składnikówA,B,CwewzajemnejrelacjiR;wszystkiecałościutworzonezeskładnikówtegosa-
