Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
CZĘŚĆI–BIOCHEMIA
Białka,czyliproteiny,sąpodstawowymiskładnikamistrukturalnymiwszystkich
organizmówżywych,zarównozwierzęcych,jakiroślinnych.Sątozwiązkiwielko-
cząsteczkowe,zbudowanezaminokwasówpołączonychwiązaniempeptydowym.
Białkatowielkocząsteczkowepolipeptydy,którychmasacząsteczkowajestwiększa
niż10000daltonów(Da,1Da=1g/mol).Peptydyoniższejmasiecząsteczkowej
nazywanesąoligopeptydami.Składchemicznyimasacząsteczkowatopodstawowe
parametryokreślającekażdyzwiązekchemiczny.Metodąanalizyelementarnej
ustalono,żewszystkiebiałkazawierająwęgiel,wodór,tlen,azotorazwmniejszych
ilościachfosforisiarkę.Czystebiałkasąwwiększościbezsmakuizapachu.Niewiele
białekudałosięotrzymaćwstaniekrystalicznym,wprzeważającejliczbiewydzielono
jejakosubstancjebezpostaciowe[4].
Średniazawartośćazotuwbiałkuwynosi16%,copozwalawyliczyćilośćbiałka,
mnożącilośćazotuprzezliczbę6,25(=100/16).Metodatajestszerokorozpowszech-
nionapomimobłędu,jakizawiera,ponieważniecałyazotmapochodzeniebiałkowe.
Natywnebiałkaglobularnezachowująsięwroztworzejakkwasylubzasady,ata
ichwłaściwośćuwarunkowanajestprzedewszystkimstosunkowodużąliczbąjonizu-
jącychgrupresztaminokwasowych.Stanelektrycznycząsteczkibiałkazależywięc
odpHśrodowiska.Wśrodowiskukwaśnym,naskuteknadmiarujonówwodorowych,
dysocjacjagrupkwasowychcofasię,acząsteczkabiałkowajestkationem.Natomiast
wśrodowiskuzasadowym,gdygrupyzasadowetracąładunekelektryczny,cząsteczka
białkajestanionem[3].
Wbiałkachmamywięcdoczynieniazdysocjacjąkwasowąizasadową,przy
czymstopieńdysocjacjiiliczbaładunkówzależąodrodzajuaminokwasówzawartych
wdanejcząsteczcebiałkowejiodczynuśrodowiska.Możliwejestwięcosiągnięcie
takiegoodczynuśrodowiska,wktórymnastępujezrównoważenieładunkówdodat-
nichiujemnychwcząsteczcebiałka.Takiestężeniejonówwodorowych,przyktórym
cząsteczkabiałkastajesięjonemobojnaczym,nazywasiępunktemizoelektrycznym.
Roztworybiałekwykazujączynnośćoptyczną-skręcająpłaszczyznęświatła
spolaryzowanegowzwiązkuzobecnościąoptycznieczynnych(zwyjątkiemglicyny)
aminokwasów.Cechująsięrównieżznacznymiwielkościamiwspółczynnikarefrak-
cji(załamaniaświatła).Obecnośćaminokwasówaromatycznych(Tyr,Trp,Phe)jest
przyczynącharakterystycznegowidmaabsorpcjibiałekwultrafioletowymzakresie
promieniowania,zmaksimumprzydługościfali280nm.
Białkamożnapodzielićzewzględunaichrozmieszczenieworganizmie,pełnione
funkcje,budowęlubwłasnościfizykochemiczne.Spośródproteinwewnątrzkomórko-
wychwyróżniasiębiałkacytoplazmatyczne,atakżebiałkawystępującespecyficznie
wposzczególnychorganellachorazbłonach.Zkoleibiałkawydzielanepozakomór-
kowopełniąwustrojurozmaitefunkcjestrukturalne,fizjologiczneibiochemiczne.
Zewzględunarolępełnionąworganizmiewyróżniasięwśródbiałekm.in.proteiny
budulcowe,zapasowe,enzymatyczne,regulacyjne,transportujące,ochronne,recepto-
rowe,kurczliwe,osmotyczne,atakżebiałkaukładuodpornościowego,hormonybiałkowe,
toksyny,czynnikiwzrostuiróżnicowaniakomórekorazczynnikitranskrypcyjne.Biorąc
