Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Marksikrytykajakoreformaświadomości
inspirowanegoHeglemnormatywnegomyśleniaopodmiocienie
udajesięuciecMarksowinawetwKapitale.
CowobectegozostajezMarksa,jeśliodrzucimyideęproleta-
riatujakouniwersalnegopodmiotuemancypacji?Najistotniejszym
motywemfilozofiiMarksa,którymożebyćwciążinspiracjądla
krytycznegomyślenia,jestwmoimprzekonaniujegokoncepcja
krytykijakopraktykiemancypacyjnej.NiezgadzamsiętuzJoan
Alway,któramówiozachowaniuzdziedzictwaMarksaneman-
cypacyjnegoprojektu”(emancipatoryvision),któregoniezbędnym
elementemjakonteoriizpraktycznymcelem”musibyćnwskazanie
podmioturewolucyjnego”-proletariatu,orazprzekonanie,że
tylkodziałanieproletariatumożeprzynieśćradykalnątransfor-
macjęspołeczeństwa4.Wolępotraktowaćemancypacyjnyprojekt
Marksowskiniecoskromniejiwidziećwnimraczejprototyp
Foucaultowskiejgenealogii
5
albowariantWittgensteinowskiejidei
nprzejrzystejekspozycji”
6
niżideęogólnoludzkiegowyzwolenia
opartegonaproletariacie,którązpewnościątakżemożnauniego
znaleźć.ZaFoucaultemipostmarksistamiprzyjmujęideęprzy-
godnejkonstrukcjitożsamości,zarównoindywidualnej,jakizbio-
rowej,którawzależnościodsytuacjipolitycznejmożetworzyć
różnealianseisojuszetaktyczne,stającsiękonkretnympodmio-
tememancypacjiwkonkretnejsytuacji,aswąuniwersalność
czerpiączpołączeń(articulations)dyskursywnych7.
DlategoswojąprezentacjękoncepcjikrytykiMarksawtym
rozdzialepodporządkowujęprzedewszystkimpokazaniuantyte-
oretycznegonastawieniaMarksa(zwłaszczaztzw.młodegookre-
4J.Alway,CriticalTheoryandPoliticalPossibilities.ConceptionsofEmancipatoryPolitics
intheWorksofHorkheimer,Adorno,Marcuse,andHabermas,GreenwodPress,Westport-
London1995,s.2-3.
5Zob.rozdział7.
6Zob.rozdział4.
7
Sygnalizujętutajtylkotenwątek,gdyższerzejnatentematpisałemgdzieindziej,zob.
L.Rasiński,Dyskursiwładza.Zaryspolitykiagonistycznej,WydawnictwoNaukoweDSW,
Wrocław2010,s.47-58.Por.E.Laclau,Ch.Moufe,Hegemoniaisocjalistycznastrategia.
Przyczynekdoprojekturadykalnejpolitykidemokratycznej,przeł.S.Królak,Wydawnictwo
NaukoweDSWETWP,Wrocław2007,s.111-123.
32