Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wktórymideologianiejestjużrozpowszechnianaprzezmegafony
polityków.Zmianęświatatrzebarozpoczynaćodpodróżydownę‑
trzawłasnejpoplątanejduszy.Tutajtrudnozaśolepszegoprze‑
wodnikaodpsychoanalizy:naukiwyspecjalizowanejwpodgląda‑
niuwstydliwychtajemniciwykazywaniu,żedeklarowaneprzez
nasoficjalniecelerozmijająsięzwykleztym,doczegoskłonni
jesteśmydążyćpodnieobecnośćświadków.Wswoimtekście,idąc
tropemtychintuicji,chciałbymzastanowićsięnadtym,jaktosię
dzieje,żenawetpełnaświadomośćdokonywanejnaszymkosztem
manipulacjiniechroninasprzedzachowywaniemsięwnarzucany
przezsystemsposób.Skądbierzesięmasoweigorliweuczestnic‑
twowczymś,conietylkoniebudziwnasentuzjazmu,alezczego
winnychokolicznościachpotrafimyuczynićironicznyspektakl?
Sądzę,żeużytecznajestwtymkontekściezwłaszczaanalizaroli
fantazji‑fetyszapojawiającasięwpracachsłoweńskiegofilozofa
ipsychoanalitykaSlavojaŽižka.Tymbardziejżenietylkodostar‑
czaonwnikliwegoopisumechanizmówponowoczesnejideologii,
lecztakżeproponujepsychopolityczneremediumnajejpozornie
samoświadomą,dotykającąnaszejduszychorobę.
Wygnaniezraju
Žižekzaczynaodtego,żesystemyspołeczneniemusząbyćakcepto‑
waneiprawomocne,oiletylkopodtrzymywanesąprzezskuteczne
fantazjeifetysze:
3S.Žižek:Wzniosłyobiekt
ideologii.Tłum.J.Bator,
P.Dybel.Wrocław2001,s.48.
19
[ś]zasadniczypoziomideologiiniepoleganailuzjimasku‑
jącejrzeczywistystanrzeczy,alena(nieświadomej)fantazji
strukturyzującejrzeczywistośćspołecznąjakotaką3.
Tylewiedzieliśmyjużwcześniej.Problemzideologią,jakusta
‑
liliśmy,niepolegananiedostatkukrytycznejświadomości,lecz
natym,żenietracącdobregosamopoczucia,potrafimyrazporaz
postępowaćsprzeczniezwyznawanymprzeznasoficjalnieświa‑
topoglądem.
Pytanietylko:czytegorodzajufantazjemusząistnieć?Žižek
twierdzi,żetak,ponieważzgodniezprzejętąprzezniegood
Jacques!aLacanapsychoanalitycznąmitologią,porządeksymbo‑
liczny(Symboliczne,wielkiInny),odpowiadającyzgrubszaspo‑
łeczno‑kulturowymramomnaszegożycia,jestwybrakowanyinie‑
kompletny.Brakujewnimistotnejczęścinassamych.Wchwili
naszegowłączeniawdziedzinęSymbolicznego-cowiążesię
znaukąmowy-naszeciałazostająskolonizowaneprzeztechniczny
aparatjęzyka.Tylkozajmującmiejscewporządkukulturowych
znaczących,możemyzyskaćtożsamość,alechwilatajestzarazem
upadkiem,wygnaniemzsamegosiebie:
Ucieczkazwięzieniafantazji
