Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
5S.Žižek:Teticklishsubject.
Teabsentcentreofpolitical
ontology.London-NewYork
1999,s.268.
21
przyopozycjimiędzytymidwomapojęciami-zuwagina
fakt,żewinabędącaskutkiemnaciskuwywieranegonapod‑
miotprzezsuperegoniejesttakoczywista,jaksięzpozoru
wydaje:niejesttowinawywoływanaprzeznieudanenaśla‑
downictwoideałuja,leczbardziejfundamentalnawina
akceptacjiideałuja(społecznieokreślonejrolisymbolicz‑
nej)jakoideału,doktóregonależywogólezmierzać,atym
samymzdradybardziejźródłowegopragnienia[ś]?Podąża‑
jąctropemLacana,możnawięcwyjaśnićzasadniczypara
‑
dokssuperego,którypoleganatym,żeimbardziejsłucham
rozkazówideałuja,tymbardziejstajęsięwinny[ś],winny
zdradymojegofundamentalnegoUnamiętnegoprzywiąza‑
nia".Innymisłowy,dalekoodżywieniasięjakąśUirracjo‑
nalną"winąsuperegomanipulujefaktycznązdradąprzez
podmiotjegofundamentalnegoUnamiętnegoprzywiąza‑
nia"jakoceną,którąówpodmiotmusizapłacićzawejście
wspołeczno‑symbolicznąprzestrzeńizajęciewniejzgóry
ustalonegomiejsca.Czymzatemjestsuperegowprzeciwień‑
stwiedosymbolicznegoPrawa?Ojcowskafigura,którajest
poprostuUrepresywna"nasposóbsymbolicznegoautorytetu,
mówidziecku:UMusisziśćnaprzyjęcieurodzinowebabci
idobrzesięzachowywać,nawetjeślijesteśśmiertelnieznu‑
dzony-nicmnienieobchodzi,jaksięczujesz,poprostuto
zrób!".Figurasuperego,inaczej,mówidziecku:UMimoże
wiesz,jakbardzobabciachciałabycięzobaczyć,powinieneś
odwiedzićjątylkowówczas,jeślitegonaprawdęchcesz-jeśli
nie,powinieneśzostaćwdomu!".Triksuperegozasadzasię
nazłudzeniuwolnegowyboru,który,jakwiekażdedziecko,
jestwrzeczywistościwymuszonymwyborem,zawierającym
jeszczesilniejszyrozkaz-nietylkoUmusiszodwiedzićbab‑
cię,ale,cowięcej,macitosprawićprzyjemność!"-super‑
egonakazujecirozkoszowaćsiętym,comusiszzrobić5.
Chorągiewkifantazji
Wtymmiejscujesteśmyjużbliskoroliiznaczenia,jakieŽižekprzy‑
pisujefantazjom.TęsknotazaRzeczą,utraconymrajem,jestwnas
bowiemprzemożna,adotegonieustanniepodsycająaktywność
superego.TatęsknotaotwierawnaszymżyciuwymiarRealnego:
dziedzinępopędu,któregonatymświeciezaspokoićsięnieda,ale
którystanowisprężynęnakręcającąludzkiedzieje.Historięwedług
Lacanasprowadzićmożnadokolejnychnieudanychpróbsięgania
pozakazaną,gwałtowną,związanązRzecząjouissance.Próbyte
skazanesąnaniepowodzenie,ponieważ,jakpowtarzazaLacanem
Žižek,Uniemastosunkuseksualnego".Jakoosobnicywykastro‑
Ucieczkazwięzieniafantazji
