Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DariuszMężyk
uniwersytetśląski
Psychozajakoekstensywnywymiarideologii
[ł]niejestwięcjedyniechorymorganizmem,
leczraczejorganizmem,któryswojąchorobą
manifestuje
zakłócenia
w
porządku
świata
ikosmosu1.
1TadeuszSławekmatuna
myślipodmiotmelancho‑
lijny.Wstępnieprzenoszętę
kategorięnapodmiotpsy‑
chotyczny.Zob.T.Sławek:
Saturniczypątnik.RobertBur-
tonijego„Anatomiamelancho-
lii”.ULiteraturanaŚwiecie"
1995,nr3,s.61.
2Ch.Mouffe:Polityka
ipolityczność.W:Eadem:Poli-
tyczność.PrzewodnikKrytyki
Politycznej.Tłum.J.Erbel.
Warszawa2008,s.24.
3Por.S.Freud:Psycholo-
giazbiorowościianaliza„ja”.
W:Idem:Pismaspołeczne.
Tłum.R.Reszke.Warszawa
2009,s.51-120.
4S.Freud:Histeriailęk.
Tłum.R.Reszke.Warszawa
2001,s.47.
5H.Sienkiewicz:Krzy-
żacy.T.2.Warszawa1979.
DalejKrzyżakówcytujęzatym
wydaniem.
29
Porapostawićpytanieoużytecznośćpsychoanalizywpolupolitycz‑
nościipolitykizgodniezeznaczeniem,jakietymterminomnadaje
ChantalMoufe;politycznościrozumianejjakoUwymiarantagoni‑
zmuleżącyupodstawkażdegoludzkiegospołeczeństwaorazpoli‑
tykidefiniowanejprzezzestawpraktykiinstytucji,którewobli‑
czuwprowadzonegoprzezpolitycznośćkonfliktutworząporządek
umożliwiającyludzkiewspółistnienie"2.
***
WPsychologiizbiorowościianalizie„ja”3Freudakcentujenie‑
współmiernośćpanicznychreakcjiwobecutratywięzilibidalnej
spajającejtłum.Działatumechanizmekonomicznejdysproporcji,
podługktórejenergiarzeczywistejreakcjijednosteknieznajduje
uzasadnieniawzmieniającychsięokolicznościach.U[P]rzeżyciu
temu-powiadaFreudwinnymmiejscu-niedostajesiłytrauma‑
tycznej"4.Idealnymprzykłademtakiejrelacjilibidalnejsąstruktury
wojskoweireligijne.Abytounaocznić,sięgnijmypoliterackiprzy‑
kładznaszegopodwórka.
WKrzyżakachHenrykaSienkiewiczakulminacyjnympunktem
powieścijestbitwapodGrunwaldem.Trzymomentywydająsiętu
szczególnieinteresujące.Wszystkiepochodzązjednegorejestru.
Pierwszascenatooczywiścieprzekazaniedwóchnagichmieczy:
-MistrzUlrykkazałwamteżoznajmić,panie,iżjeśli
skąpowampoladobitwy,tosięzwojskamiwamustąpi,aby‑
ścieniegnuśnieliwzaroślach.
Krzyżacy…,s.3605
Drugąjestmomentupadkupolskiejchorągwi:
Krzyknęływprawdziezrozpacząjakjedenmążwojskapol‑
skienawidokupadającejchorągwi,leczwtymkrzykuiwtej
rozpaczybyłniestrach,alewściekłość.Rzekłbyś,żywyogień
spadłnapancerze.Rzucilisięjaklwyrozżartekumiejscunaj‑
straszniejsimężowiezobuarmiiirzekłbyś,burzarozpętała
Psychozajakoekstensywnywymiarideologii