Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OndřejKrochmalny
uniwersytetkarolawpradze
Estetycznyrodowódnieświadomości:RancièreiFreud
1Wsprawieogólnegoomó‑
wieniatekstuRancière!a
zob.:S.Guénoun:Jacques
Rancière’sFreudiancause.
USubStance"2004,issue
103,vol.33,no.1,s.25-53.
Zpowoduodmiennegood
mojegoteoretycznegozako‑
twiczenianastudiakana‑
dyjskiejautorkiniebędęsię
powoływaćwdalszejczęści
artykułu.
2Zob.R.K.Gupta:Freudand
Schopenhauer.UJournalofthe
HistoryofIdeas"1975,vol.36,
no.4,s.721-728.
3J.Rancière:L’inconscient
esthétique.Paris2001,s.11.
Dalejcytujęzatymwyda‑
niem.Wszystkietłumacze‑
nia,jeżeliniezaznaczono
inaczej-O.K.
4Zob.R.Wollheim:Freud
andtheunderstandingofart.
In:TeCambridgecompanionto
Freud.Ed.J.Neu.Cambridge
1991,s.249-266.
5Donajczęściejomawianych
należą:S.Freud:Obłędisen
w„Gradivie”WilhelmaJensena.
W:Idem:Sztukiplastycznei
literatura.Tłum.R.Reszke.
Warszawa2009(dalejcyto‑
wanejakoGradiva);S.Freud:
MojżeszMichałaAnioła.
W:Idem:Sztukiplastyczneś
(dalejcytowanejakoMojżesz
MichałaAnioła).
6S.Žižek:Lacrimaererum.
Tłum.G.Jankowiczetal.
Warszawa2011.
7
Rancière,estetykai„myśl,któraniemyśli”
Teksttenbędziekrążyłwokółnieoczywistejhipotezy,którąwdziele
L’inconscientesthétique[Nieświadomośćestetyczna]1opracowałfran‑
cuskiteoretykJacquesRancière.Twierdzenie,żeFreudowskie
odkryciemamiejscenapolu,doktóregodostępjużwcześniejzdo‑
byłypewneprądyfilozofiikontynentalnej,jest-wmniejszymlub
większymstopniu-ogólnieakceptowane.
[Wramachdyskursufilozoficznegonierzadkobywapodkreślana
więźmiędzypsychoanaliząiniemieckimwoluntaryzmem.Naprzy‑
kładArthurSchopenhauernależydoczęstocytowanychprzezSig‑
mundaFreudaautorów,przyczymwpływSchopenhaueranakon‑
stytucjęparupodstawowychpsychoanalitycznychpojęćautorstwa
Freuda,zdaniemniektórychbadaczy,niejestdrugorzędny2].
Nieświadomośćfreudowskaczęstojestrozumianajakojeden
zkonstytutywnychelementównowoczesności-wśródwieluzna‑
czeń,któretemuostatniemupojęciusąprzypisywane.Rancièrejed
‑
nakpojęcienieświadomościsytuujewowieleszerszymkontekście.
Nietylkodlatego,żekorzeniedokonanegoprzezFreudaodkrycia-
wedługRancière!a-sięgajązhistorycznegopunktuwidzeniaowiele
dalejniżtozaznaczono;zdajesię,żeniechodzinawetoodkrycie
wpełnymtegosłowaznaczeniu.SwojąteorięFreudmógłsformu‑
łowaćdziękitemu,żenieświadomymodusmyślibyłjużzidentyfi‑
kowanypozaobszaremkliniczniezorientowanejteorii.Dziedziną,
wktórejnieświadomyaspektmyśliprzejawiałsięnajwyraźniej,jest
-wmniemaniufrancuskiegoautora-literaturaalbosztukawogóle3.
Kojarzeniepsychoanalizyzdziedzinąsztukiniejestzpewnością
niczymnowym.Tę-nierzadkoproblematyczną-asocjacjęprowo‑
kująjużUestetyczne"tekstysamegoFreuda4.Wzasadziemożnaby
stwierdzić,żeistniejądwakierunkitejwymiany.Pojednejstro‑
nieznajdująsięteksty,wktórychteoriapsychoanalitycznatrak‑
tujesztukęjakomateriał;natymmaterialepsychoanalizaudowad‑
niainferencyjnypotencjałswojejterminologii.Dotakichtekstów
należąniektóredziełaFreuda5,jakitekstySlavojaŽižkaokinie6.
Postroniedrugiejmieścisięszerokiiheterogenicznyprądsztuki
wyobraźni,która-używającwłasnychśrodków-rozwijaimpulsy
zaczerpniętezpsychoanalitycznejteoriiipraktyki.
Estetycznyrodowódnieświadomości:RancièreiFreud
