Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
7Zob.wywiadzHansem‑
‑UlrichemObristem:Régi-
mes,formesetpassagesdes
arts.In:J.Rancière:Ettant
pispourlesgensfatigués.Paris
2009,s.255.
8UJeślidoszukiwaćsię
analogii,można[estetykę
-O.K.]rozumiećwsensie
kantowskim-ewentual‑
niezreinterpretowanym
przezFoucault-jakosystem
aprioricznychformokre‑
ślającychto,copoddajesię
odczuciu".J.Rancière:Dzie-
leniepostrzegalnego.Tłum.
J.Sowa.Kraków2007,s.70
(dalejcytowanejakoDzielenie
postrzegalnego).
9J.Rancière:Histoiredes
mots,motsdel’histoire(entre-
tienAlecMartynePerrotet
MartindelaSoudière).In:
Idem:Ettantpispourlesgens
fatiguésś,s.78.
10Zob.J.Sowa:Odtłuma-
cza.W:J.Rancière:Dzielenie
postrzegalnego…,s.59-64.
8
[Najbardziejsystematycznierozwiniętąwersjętejstrategii
odnajdujemywsurrealizmie,wramachktóregojużodjegopary‑
skichpoczątkówkategoriepsychoanalitycznerozważasięrównież
teoretycznie].
OryginalnośćpodejściaRancière!apoleganatym,żeowąproble‑
matykętraktujeonzpozycji,wktórejunieważnionezostają,zwy‑
czajowopodkreślane,problematyczneaspektyzwiązkupomiędzy
psychoanaliząisztuką.
[NajednejstronienapotykamyzarzutUbiografizmu"lubzbyt
mechanicznegosposobupsychoanalitycznejrekonstrukcjidyskur‑
sywnejtreścidziełasztuki.Zkoleizpunktuwidzeniaterapeutycznej
orientacjipsychoanalizymożnabyłobykwestionowaćdezintegra‑
cyjnąnaturęlubpsychospołecznyrekonstruktywizmsurrealizmu].
Jesttomożliwe,ponieważpojęciaestetykiisztukirozumianesą
tutajwszerokimznaczeniu.
UFigury[sztuki-O.K.]nieodgrywająrolimateriału,naktórym
interpretacjaanalitycznazaświadczaswojąprzydatnośćdlainter‑
pretacjifenomenówkulturalnych.Świadcząoistnieniupewnego
związkupomiędzymyślenieminie‑myśleniem,pewnejformyobec‑
nościmyśliwzmysłowodoświadczalnejmaterialności[lamáteria-
litésensible],obecnościznaczeniawnieznaczącymiirracjonalnego
momentuwmyśleniuświadomym"(L’inconscientesthétique,s.11).
UIdeaestetyki"niejest,wedługRancière!a,identycznazprzed‑
miotem,októrymtraktująfilozofia,naukaczyteoriasztuki7.
Wydajesięwięc,żewestetyceniechodzianiorefleksjęnaddzie‑
łemsztuki,warunkamiicharakteremtwórczościartystycznej,ani
owarunkiowejrefleksji.Jednakjeżeliprzedmiotestetykiniejest
przynajmniejczęściowoidentycznyzprzedmiotemwymienionych
dyscyplin,towogóletrudnogosobiewyobrazić.Rancière!owskiej
Uizolacji"estetykiniemożnarozumiećdosłownie.Jejbezwarun‑
kowąważnośćkwestionujesamRancière,gdywinnymmiejscu
własneujęciełączyzjednymzdominującychparadygmatówfilo-
zoficznegoopracowaniafenomenusztukiiwarunkówjejdziała‑
nia,amianowiciezKantowskąKrytykąwładzysądzenia8.Tewody
gruntowerzeczywiścieodżywiająteren,naktórymRancièreiden‑
tyfikujestawkęestetyki.UKantowski"akcentnapotykamyjużwe
wczesnejwersjiRancière!owskiegoujęciaestetyki.Wwywiadzie
zroku1994estetykępisarzrozumiejakoaisthesis,czyliUsposób,
wjakiprzedmiotydonasdocierają,przejaw,przedstawienie,spo‑
sóbdoświadczaniazmysłowego[manièred’habiterlesensible]"9.
Kategoriazmysłowegoczypostrzegalnego(lesensible)zostanie
późniejkluczowymnarzędziemsłużącymRancière!owidobudo‑
waniazwiązkumiędzyestetykąipolityką.
Francuskiczasownikpartagermadwaznaczenia,przyczymdla
zrozumieniatego,ocoRancière!owichodzi,ważnesąoba10.Par-
OndřejKrochmalny
