Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
LitewSkaLiteraturapoczątkuXiXwieku
WedługtejsamejbadaczkiGiedraitis,Dmądrzewykorzystującmoż-
liwościadministracyjneiekonomicznezwiązanezeswymwysokimsta-
nowiskiemwhierarchii,znaczącoprzyczyniłsiędotego,żenaówczes-
nejŻmudzipowstałoszczególniemocneintelektualnecentrumruchu
lituanistycznego,apromieniującezniegoideeoddziaływałynażycie
kulturalneLitwyprzezniejednądekadę”17.
13
Orientacjekulturowe
Spoglądającnażyciorysytwórcówżmudzkiegoruchukulturalne-
go,naichdorobekliteracki,nietrudnodostrzecspecyficznedlaów-
czesnejlitewskiejkulturyiliteraturytendencjerozwojowe.Decydujące
dlaichdynamikiokazująsięosobistedoświadczeniatych–należących
doróżnychgeneracjiiaktywnychpisarskoprzezdwadziesięciolecia–
twórców,okolicznościzdobywaniaprzeznichwykształceniaiwarun-
kidziałalności.
Starsiliteraci,tacyjakAntanasKlementaslubDionizasPożka,pro-
wadzilitradycyjnytrybżyciaszlachcicażmudzkiego,zajmującsięDmi-
łymiipożytecznymi”zabawamiliterackimiwswychprowincjonalnych
żmudzkichdworach,wkręgusąsiadówiprzyjaciół.Byliautoramigłów-
nierękopiśmiennejliteraturyokolicznościowej,prowadzilitradycyjne
szlacheckiesylwy.Zachowałysięichrękopiśmienneksięgi:trzytomo-
weDziełkomojeKlementasaorazPszczółkawBaubluPożki.NaDzieł-
komojeskładająsięprzedewszystkimwłasne,wdużejczęściwier-
szowaneutworyKlementasa.SylwaPożkiwswejformiebliższajest
rękopiśmiennemualmanachowiliterackiemu,któregokarty–oprócz
gospodarza–zapełnialiiinni,wśródnichpoetaSilvestrasValiūnas
(Walenowicz,1789-1831).KlementasDnieopublikowałanijednej
linijkiswojejtwórczości”
18
,Pożkazeswejstosunkowoobfitejtwór-
czościogłosiłdrukiemjedyniepublicystycznąksiążeczkęhistoryczno-
-krajoznawcząRozmyślaniewieśniakarolnika(Warszawa1829),któ-
rejwstępstanowiprzełożonaprzezSilvestrasaValiūnasaprogramowa
odaPożkiPaskunigąKsaverąBoguśą,lietuvį,irJokimąLelevelį,mozūrą.
17
AldonaPrażmantaitć,dz.cyt.,s.305.
18
VytautasVanagas,AntanasKlementas,[wstępdo:]AntanasKlementas,Žemaitiśka
giesmelė,parengćVytautasVanagas,vertćAlbinasŽukauskas,Vilnius1972,s.19.
