Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
LitewSkaLiteraturapoczątkuXiXwieku
ArgumentyjęzykoweBohusza,uzasadniającepotencjałjęzyka
litewskiegojakomediumsztukiczykomunikacjipublicznej,byłybez
wątpieniaznaczącedlapiszącychpolitewskuliteratów.Stanowiłyza-
chętędoogłaszanialitewskichtekstówliterackichdrukiem,dodzia-
łańmającychnaceluwzmocnienieichspołecznegooddziaływania.
Zaprzykładniechposłużyskarga,jakąniemaldwadzieścialatpouka-
zaniusięksiążkiBohuszawwileńskimkomiteciecenzuryzłożyłAn-
tanasStrazdas(AntoniDrozdowski).Jejprzedmiotembyłanieznajo-
mośćlitewskiegowśródcenzorów,którzyniezezwolilinadrukzbioru
poezjiStrazdasa.PoetaużywałwniejargumentówbliskichBohuszo-
wym,wskazującnahistoryczneznaczenietwórczościwjęzykulitew-
skim,którejpracownicywspomnianegourzędunieumielinależycie
docenić14.
IdeeBohuszanaszczególniesprzyjającygrunttrafiływotocze-
niubiskupażmudzkiegoJuozapasaArnulfasaGiedraitisa(JózefaAr-
nulfaGiedroycia,1757-1838).Byłonspiritusmovenswieluważnych
przedsięwzięć,wczymzresztąprzypominaMalcheraGiedroycia,swe-
goprzodkaześwietnejmagnackiejfamiliilitewskiej,równieżbiskupa
żmudzkiego,opiekunaMikołajaDaukszyiMaciejaStryjkowskiego.To
zinicjatywyJuozapasaGiedraitisaiprzyjegowspółudzialepowstawała
litewskaliteraturareligijna:wroku1806wWilnieukazałasięprzygo-
towanaprzezkilkuksiężyksiążkaLietuviśkosevangelijos,zaśdziesięć
latpóźniejtłumaczeniecałegoNowegoTestamentu(NaujasĮstatymas
JėzausKristaus)
15
.Biskupzaangażowałdotegoprzedsięwzięciagru-
pętłumaczyduchownych,atakżedwuświeckich:LeonasaUvainisa
(Uwojnia)orazDionizasaPożkęjakoekspertówwzakresiejęzykali-
tewskiego.Biskupwsławiłsiętakżeitym,żewymagałodswoichksięży,
11
14
AntanasStrazdas,Giesmėapiesiratas,Vilnius1974,s.72.
15
TadrugaedycjatopierwszepełnekatolickietłumaczenieNowegoTestamentunaję-
zyklitewski;jegoinicjatorbiskupGiedraitisbyłprzekonany,żelitewskimkatolikom
polskaBiblianiewystarczy,jakożejęzyklitewskiDróżnisięodrosyjskiegoipolskie-
go”(GiedrusSubačius,dz.cyt.,s.174).ChociażobszernefragmentyPismaŚwię-
tegoprzekładaliwpołowiewiekuXIXinapoczątkunastępnegostuleciabiskupi
MotiejusValančius(MaciejWołonczewski)iAntanasBaranauskas(AntoniBara-
nowski),napełnyprzekładBibliilitewscykatolicyczekaliażdolat1911-1937(jego
autorembyłarcybiskupKownadrJuozapasSkvireckas).NaprotestanckiejMałej
LitwiepierwszetłumaczeniecałejBiblii–autorstwaJonasaBretkūnasa–powstało
jeszczewwiekuXVI,pozostałojednakwrękopisie.Nowetłumaczenieopublikowa-
nowKrólewcuwroku1735.
