Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BrigitaSpeičytė
18
jakojęzykapismazostałazrozmysłemzaprojektowanawzbiorzeba-
jekStanevičiusaiDonelaitisa.Wspominałamjuż,żewtytuleksiążki
określonazostałaregionalnaprzynależnośćobuautorów(Żmudzin,
LitwinzPrus),zaśprzedmowępodpisanopseudonimemDJ.J.V
.Lie-
tuvis”(DJ.J.V
.Litwin”)i–abyniepozostawiaćchoćbycieniawątpli-
wości–opatrzonodopiskiemDnuoŠventosupćskrażto”(zkrajunad
Świętą).Wsposóbsymbolicznyzatemwzbiorkuspotykająsięauto-
rzyzwszystkichregionów,wktórychużywasięjęzykalitewskiego:ze
Żmudzi,LitwyiMałejLitwy.Cociekawe,GiedriusSubačius,bada-
jącjęzykprzedmowy,doszedłdowniosku,żejejautoremmógłbyć
samStanevičius28.Wtakimraziemożnabypowiedzieć,żedlatwór-
cytegozbiorkuważnebyło,abyprzekonaćczytelnikówomożliwości
używanialitewskiegojęzykaogólnego:jeśliLitwinzUkmergć(czyli
Wiłkomierza,miastależącegowłaśnienadŚwiętą)piszeDpożmudz-
ku”,oznaczato,żeużywanieswegodialektu,leczogólnegojęzyka
pisma,opartegowtymprzypadkunadialekcieinnym,żmudzkim.
Bezwątpieniaówcześniliteraci,rozumiejący,jakważnąpotrze-
bąjestistnienieogólnegojęzykalitewskiego,będącegowpowszech-
nymużyciu,pozostawalizarazemwsposóbnaturalnyautoramidwu-
języcznymi.Związkijęzykalitewskiegozinnymijęzykamidyskursu
publicznego–polskim,łacińskim,francuskim–niebyłyzagadnieniem
szczególniechętniedyskutowanym.Coniecomożnawszakżezpism
omawianychautorówwywnioskować,aichopinieniebyływtejkwestii
jednolite.Autorzystarszejgeneracji,czyliKlementas,Pożka,Strazdas,
takżeValiūnas,wyraźniejdemonstrowaliwswojejtwórczościdwuję
-
zyczność:ipopolsku,ipolitewskupisywaliutworypublicystyczno-
-naukoweiwierszowanetekstypoetyckie.KlementasiValiūnastwo-
rzyligłówniepopolsku29,Strazdasgłówniepolitewsku,Pożkateksty
poetyckiepisałpolitewsku,zaśartykułyistudiapopolsku.Stane-
vičiusaiDaukantasa,czylinależącychdomłodszejgeneracjiabsol-
wentówuniwersytetu,wyróżniato,żewpublicznymodbiorzesąoni
28
Tamże,s.359.
29
Valiūnasaspośróddziewiętnastowiecznychdwujęzycznychpisarzylitewskichwyróż-
niato,żewjegotwórczościdominujątekstypolskie–iżesąonestosunkowowartoś-
cioweartystycznie.Zazwyczajsytuacjajestodwrotna:wtwórczościdwujęzycznych
pisarzylitewsko-polskichtekstypolskiesąnielicznei/lubwyraźniesłabszeartystycz-
nieodlitewskich(zob.przypadkiA.Strazdasa,A.Baranauskasa,J.Mačiulisa-Mai-
ronisa).
