Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
LitewSkaLiteraturapoczątkuXiXwieku
twórcamiwyłącznielitewskojęzycznymi:publikująjedynieswojeteksty
litewskie,choćbezwątpieniawinnych,np.wkorespondencji,używa-
jąpolszczyzny
.Szczególniekonsekwentnybyłpodtymwzględemhisto-
rykDaukantas.Nietylkoświadomietworzyłswojedziełapolitewsku,
aletakżewpływałwtejkwestiinainnych:przekonałnaprzykładbisku-
pażmudzkiegoMotiejusaValančiusa(MaciejaWołonczewskiego),by
tenpolitewskuopisałdziejediecezjiżmudzkiej(rzeczukazałasięjako
Žemaičiąvyskupystėw1848roku).
Odmiennaświadomośćjęzykowaściślewiązałasięzpoglądami
ówczesnychpisarzylitewskichnalitewskątradycjęliterackąikultu-
rową.Pożkazaprawodawcętradycjiliteraturylitewskiej,zajejfun-
damentuznawałMaciejaKazimierzaSarbiewskiego,tłumaczyłwier-
szemiejscowegopolskiegowierszopisaFranciszkaSokoła-Szahina,
dostrzegłdebiutAdamaMickiewicza,miałokazjęnabyćjegoksiąż-
ki,zaśdoswejPszczółkiwBaubluwpisałballadęPaniTwardowska.
Niemanatomiastżadnychśladówjakiejkolwiekjegoreakcjinapub-
likacjęwKrólewcuwroku1818poematuDonelaitisaMetai(aksiąż-
kętęzauważyłnawetAdamMickiewicz).TymczasemdlaStanevičiu-
saprawodawcąipunktemodniesienialitewskiejtradycjiliterackiejbył
właśniemałolitewskipastor.WybórbajekŠeśiospasakostounikalna
prezentacjatwórczościtychdwuautorów
30
.Stanevičiusowiewiden-
tniezależałowtymprzypadkunietylkonaogłoszeniuwłasnychteks-
tówdrukiem,lecztakżenawpisaniusięwtradycjęlitewskiejlitera-
turypięknej,którejramyswymiutworamiustanowiłwłaśnie–bodaj
jakojedyny–KristijonasDonelaitis.PrzedmowadoŠeśiospasakos–
pierwszylitewskiteksthistoryczno-czykrytycznoliteracki–przedsta-
wiazarysDterytorium”literaturylitewskiejiporazpierwszynaLitwie
prezentujetwórczośćDonelaitisa.Dokonawszyporównaniakoncepcji
litewskiejtradycjiliterackiejiskłonnościdoużywaniaokreślonegoję-
zykawpismachPożkiiStanevičiusa,powiedziećmożna,żetenpierw-
szyuosabiadwujęzycznąpotencjęrozwojowąliteraturylitewskiej,zaś
tendrugijejniecościślejsząjęzykowąautonomię.Poglądnatradycję
literaturylitewskiejodpowiadastosunkowidanegopisarzadolitewskie-
gofolkloru,którypodwpływemideiromantycznychstałsięwwieku
XIXjednymznowychźródełipunktóworientacyjnychdlatwórczości
19
30
Byłtojedynytakiprzypadekwdziejachpoezjilitewskiejażdoukazaniasięwspól-
negotomikuSigitasaParulskisaiAidasaMarčćnasa50eilėraśčią(1999),skompo-
nowanegonazasadziewzajemnego,krzyżowegowyboru.
