Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Rozdziałpierwszy:Tradycjaunitaryzmuwobecselektywnychwizji…
Prymatjęzykoznawstwaniewynikałwyłączniezzasłużonejrangijego
wybitnychprzedstawicieliizpotrzebpoznawczych.UproguXXwiekulite-
raturoznawstwoslawistycznedysponowałobowiemniewielkimmateriałem
tekstowymitakimżdystansemhistorycznym,późniejzaśniespodziewanym
przyrostemdanych.Tanierównomiernośćzaważyłanapoczątkunawybiór-
czymcharakterzeogląduzjawisk(jakwpopularnychkrakowskichwykładach
dyplomowanegowDorpacieMarianaZdziechowskiegonatematserbskiejepi-
kiludowejiczeskiejliteraturydziewiętnastowiecznej)inałożyłasięnanie-
precyzyjnośćdominującejkrytykiimpresjonistycznej.JeszczewkońcuXIX
stulecia-mimoideowychwzlotówpołudniowosłowiańskiejsolidarności-nie
doczekanosię(pozapróbamiDuroŠurmina)wspólnejhistoriipiśmiennictw
chorwackiegoiserbskiego.WychowaninasłowianofilskiejideologiiCzesidłu-
goignorowaliwswychbadaniachrodzimyrenesansczybarok48.Podziesię-
cioleciachokazałosięteż,jakdaleceutrwaliłysięturóżnehierarchieiskale
geopolityczne:badaniafolklorunaWschodziesięgnęłyażpoposzukiwania
wpływueposurosyjskiegonajakucki49,zkoleinaBałkanachpowracanodoro-
mantycznegoodczytywaniaepikiludowejjakoczystegodokumentuhistorycz-
nego.Cogorsza,dodatkowychaoswprowadziłydyrektywymarksistowskie,
nakazującedoszukiwaćsięnleninowskichzasadwliteraturachsłowiańskich”-
itojeszczewlatachsiedemdziesiątych50.
KorespondencjapomiędzyXIXiXXwiekiemjestuderzającanabardzo
wielupoziomachfunkcjonowaniawięzimiędzynaukąiświatemspołecznym.
WczasachromantyzmuwRosjimylonojeszczedawnekodeksyserbskiezbuł-
garskimi,natomiastwdrugiejpołowieXXstuleciaświadomieodróżniano
macedońskieodbułgarskich.LuborNiederlecelowowydałswojeSlovanské
starožitnosti(1902)podtytułemidentycznymzdziełemŠafárika,bywinnych
warunkachzakwestionowaćwieletezpoprzednika.Nietypowapracaogwa-
rachśląskichOpolszczyznyIzmaiłaSriezniewskiegoukazałasiędrukiempo
ponad130latach,wzbudzającswymprofilemzdziwieniewieluznawcówdo-
robkurosyjskiegouczonego51.ZainteresowaniajęzykiempołabskimwPolsce
wobustuleciachwdużymstopniumotywowanebyłyjegonieporównywalną
zinnymjęzykiembliskościąwzględempolszczyzny.Naszasłowacystykaza-
częłanaszersząskalęwyodrębniaćsięporoku1968.Podobniekilkainnych
48Por.M.Bobrownicka:Ambiwalentnafunkcjamitusłowiańskiegowprocesieodrodzenia
narodowegoSłowianzachodnichipołudniowych.W:Eadem:Narkotykmitu.Szkiceoświadomo-
ścinarodowejikulturowejSłowianzachodnichipołudniowych.Universitas,Kraków1995,s.24.
49Por.IVМеждународныйсъездславистов...,s.113.
50Por.В.Колевски:Къмпроблемазаутвърждаванетоналенинскитепринципивсла-
вянскителитератури.W:VIIMiędzynarodowyKongresSlawistów...,s.772.
51Por.С.В.Смирнов:Отечественныефилологи-слависты...,s.93czyszerszapanora-
ma:СлавяноведениевдореволюционнойРоссии.Изучениеюжныхизападныхславян.Реl.
Д.Ф.Марков,В.А.Дьяков.nзlательствоnНаука”,Москва1988.
