Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Dylematwspółczesnejfilozofii
realizmbędziebronionywtensposób–twierdził,żeprzed-
stawionaprzezrealistęmetafizycznegoprzyczynowateoria
odniesieniajesttylkokolejnąteoriąijakotakaniemożemu
pomóc.Słowaużytedosformułowaniaprzyczynowejteorii
odniesieniaprzedmiotowego,międzyinnymiwyrażenie„zwią-
zekprzyczynowy”,wrównymstopniucopozostałesłowaję-
zykanieposiadająustalonegoodniesieniaprzedmiotowego.
Wspórwłączyłosięwielufilozofów.Wliteraturzespotykasię
conajmniejtrzyinterpretacjetegozarzutu,nazywanego„za-
rzutem«totylkokolejnateoria»”15.Niewchodzącwszegóły
dyskusji,możnastwierdzić,żewszystkieonenierozpoznają
tego,ocoPutnamowichodzi.
Należybowiemzauważyć,żesamopostulowaniejakiego-
kolwiekograniczeniapozaograniczeniamioperacyjnymiiteo-
retycznymi,czylijakiegośzwiązkupomiędzyreprezentacja-
miumysłuaelementamiświata,oznaczarezygnacjęztakiej
interpretacjirealizmumetafizycznego,jakąkrytykowałPut-
nam.Krytykujeonbowiemrealizmreprezentacjonistyczny.
Wedługrealizmureprezentacjonistycznegowszelkimożliwy
naciskprzyczynowy,jakiświatmożewywieraćnaumysł,re-
alizujesiępoprzez„dane”.Ograniczeniapolegająnakoniecz-
nościuzgodnieniateoriiz„danymi”,któresąprzyczynowo
połączonezeświatem.Stwierdzenie,żeelementyświatawy-
wierająjakiśdodatkowywpływnaumysłbezpośrednictwa
„danych”,wpływdeterminującyodniesienieprzedmiotowe
reprezentacjiumysłowych,oznaczaprzystanienajakąśfor-
męrealizmubezpośredniego–jestwięcradykalnązmianą
obrazu.JeślijedynąodpowiedziąrealistynazarzutyPutnama
jestpostulowanietakiegobezpośredniegozwiązkuświata
iumysłu,znaczyto,żePutnamosiągnąłswójcel:wykazałnie-
możliwośćutrzymywaniarealizmuwjegoreprezentacjoni-
stycznejformie.
Realistamajednakjeszczedodyspozycjidwaargumenty.
PierwszypochodziodLewisa,którytwierdzi,żenawetjeśli
15Por.naprzykład:M.Devitt,RealismandtheRenegadePutnam:ACritical
Studyof„MeaningandtheMoralSciences”,„Nous”,17,1983,s.298-301;
D.Lewis,Putnam’sParadox,dz.cyt.,s.224-225;D.Anderson,WhatIsthe
Model-theoreticArgument,„JournalofPhilosophy”,90,1993,s.311-322;
I.Douven,Putnam’sModel-TheoreticArgumentReconstructed,„Journalof
Philosophy”,96,1999,s.479-489.
