Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Dylematwspółczesnejfilozofii
człowieka,aniemózguwnaczyniu.Abyktośmógłwiedzieć,
żezdanie:„Niejestemmózgiemwnaczyniu”jestprawdziwe
wtymsensie,iżniejestonmózgiemwnaczyniu,musirozu-
miećzdanie:„Niejestemmózgiemwnaczyniu”,czyliznać
jegorzeczywisteodniesienie.Musiwcześniejrozpoznaćrze-
czywistykontekst,wktórymjewypowiada,musiwięcwcze-
śniejwiedzieć,żeniejestmózgiemwnaczyniu.Rozumowa-
niePutnamakręcisięzatemwbłędnymkole.
Zarzutbłędnegokołajestjednakniesłuszny.Wykazałto
międzyinnymiForbes.Forbesdowodzi,żemogęrozumieć
zdanie:„Niejestemmózgiemwnaczyniu”,zanimpoznam
kontekst,wktórymjewypowiadam.Przekonujeon,żerozu-
mieniezdania:„Niejestemmózgiemwnaczyniu”przypomi-
nasytuacjęzagubionegopodróżnika,który,choćniepotrafi
zidentyfikowaćmiejscaswegopołożenianamapie,rozumie
zdanie:„Tutajgdzieterazjestem,jestniebezpiecznie”.Pod-
różnikznasądwyrażanyprzezzdanie:„Przez«tutaj»odnoszę
siędotutaj”.Jesttoegocentrycznysposóbmówienia,niean-
gażującypojęć,któreidentyfikująpołożeniezzewnątrz(na
przykładwspółrzędnychnamapie).Przez„tutaj”podróżnik
manamyśli:„miejsce,gdzieterazsięznajduję”–atozdanie
jestdlaniegozrozumiałe,pomimożejestzagubiony.Napo-
dobnejzasadziemogęzrozumiećzdanie:„Niejestemmózgiem
wnaczyniu”,pomimożenierozpoznaję,czy–wypowiadając
je–znajdujęsięwnaczyniu,czyteżnie.Mówiąc„mózg”,mam
bowiemnamyślitocoś,cojestmidanebezpośredniolub
reprezentowanewodpowiednisposób.Owo„coś”znamod
wewnątrz,egocentrycznie,jak„tutaj”.Dlatego,rozumiejąc
zdanie:„Niejestemmózgiemwnaczyniu”–wiedząc,żeje-
stem„tym”–mogępoprawniewyciągnąćwniosek,żenieje-
stemmózgiemwnaczyniu.Mogęzatemwiedzieć,żenieje-
stemmózgiemwnaczyniu.
InterpretacjaForbesajestzgodnazpoglądamiPutnama–
eksternalizmsemantyczny,któregobroniautorZnaczeniawy-
razu„znaczenie”iktórywykorzystujeonwswoimargumen-
cie,opierasięwłaśnienawskazaniu,żewiększość,jeślinie
wszystkiewyrazynaszegojęzykauzyskująodniesienieprzed-
miotowewopisanyprzezForbesa–egocentryczny–sposób.
Zjednejstronyodnosząsiębowiem,wedługPutnama,dotego,
zczymzetknęliśmysięwodpowiednisposób,gdywyrazyte
