Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Dylematwspółczesnejfilozofii
acjimózgówwnaczyniu?Skądwiemy,żenieistniejąpunkty
widzenia,zktórychwyglądamytak,jakmózgiwnaczyniu
wyglądająznaszejperspektywy?JakpiszeForbes:
Abyzapewnićzrównanieprawdyirezultatuidealnegoracjo-
nalnegobadania,musimywoczywistysposóbwymagać,byide-
alnieracjonalnibadaczeniebyliwsytuacji,którajestrelewant-
niepodobnadosytuacjimózgówwnaczyniu.OiledowódPutna-
mapozwalaidealnieracjonalnemubadaczowiustalić,żeniejest
mózgiemwnaczyniu,wydajesięjasne,żenieistniejedowódtezy
ogólnej:żenieznajdujesięonwkontekście,któryzjakiejśinnej,
niepojmowalnejperspektywyokazujesiętaksamoograniczony,
jaksytuacjamózgówwnaczyniujestograniczonaznaszejper-
spektywy32.
PodobnyzarzutpostawiłPutnamowiT.Nagel.Jegozda-
niem,jeśliargumentPutnamajestpoprawny,wynikazniego
„tylkotyle,żeniepotrafięwyrazićmojegosceptycyzmuza
pomocąsłów:«Byćmożejestemmózgiemwnaczyniu».Po-
winienemzamiasttegopowiedzieć:«Niewykluczone,żenie
mogęnawetposiadaćprawdziwejmyślidotyczącejtego,kim
jestem,gdyżbrakujemipojęć,niezbędnychdotegocelu,któ-
rychuzyskaniejestwmojejsytuacjiniemożliwe!»Jeżelitonie
jestsceptycyzm,toniewiem,cozasługujenatęnazwę”33.
Wydajesię,żesamPutnamwypowiadałsięwsposób,któ-
rywspierarozumowaniejegooponentów.WesejuCóżpofi-
lozofie?napisałomózgachwnaczyniu:„Istnieją,rzeczjasna,
prawdy,którychniesąoniwstanienawetwysłowić;cojed-
nakniewątpliwieodnosisiędokażdegoskończonegostwo-
rzenia”34.Jeszczewyraźniej„odsłaniasię”przeciwnikom,pi-
sząctakiesłowa:
Mójpoglądnieograniczaprawdydotego,cojestdostępne
ludziom.Raczej,wRepresentationandRealitysamodwoływałem
siędoargumentuThomasaNagela(najbardziejtwardogłowego
realistymetafizycznegospośródtych,jacyistnieją)dowodzące-
go,żeabsurdembyłobyprzypuszczać,iżniemogłybyist-
niećistotyrozumne,natyleinteligentniejszeodnas,byichmyśli
niemogłybybyćprzeznasnawetzrozumiane;zpewnością(tak
32Tamże,s.221.
33T.Nagel,Widokznikąd,tłum.C.Cieśliński,Warszawa1997,s.89-90.
34H.Putnam,Cóżpofilozofie?,dz.cyt.,s.485.
