Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
POWSTANIEFEDERALNEJSŁOWENII
NaterenieSłoweniirozwijałsiętakżesłoweńskiruchczetnicki.
Formacjatazostałapowołanalatem1941rokuprzeznaczelnegodo-
wódcęJugosłowiańskiejArmiiwOjczyźnie(Jugoslovanskavojska
vdomovini)DraśeMihailovicia.Początkowokomendantemsłoweń-
skichczetnikówbyłJakaAvżić,któryjednakpoatakuMihailovicia
napartyzantówprzeszedłnaichstronę(1942).Wówczasnowymdo-
wódcązostałKarlNovak.Słoweńscyczetnicybylifinansowaniprzez
rządjugosłowiańskinauchodźstwie300
Wcelusamoobronyprzedterrorempartyzantów(wtymkonfi-
skatamidóbrrolnych)jużw1941rokuzaczęłypowstawaćpierwsze
słoweńskieStrażeWiejskie(Vażkestraśe)31.Odroku1942byłyone
wyposażaneiopłacaneprzezokupantówwłoskich.NawniosekLeo
RupnikaWłosiutworzyliztychoddziałówOchotnicząMilicjęAnty-
komunistyczną(MiliziaVolontariaAnti-Comunista,MVAC),której
głównymzadaniembyłozwalczaniepartyzantkikomunistycznej.Ci
ostatninazywaliMVACBiałąGwardią32(wodróżnieniuodBłękitnej
Gwardii,jakpartyzanciokreślalisłoweńskichczetników33).Elitarną
jednostkąMVACbyłaokrytazłąsławąLegiaŚmierci.Formacjata
działałagłówniewrejonieNovegomesta340
Wiosną1942rokunowomianowanyministersprawwojskowych
emigracyjnegorząduKrólestwaJugosławiigenerałDraśeMihailović
nakłoniłkilkuprzedstawicieliprzedwojennychpolitycznychugrupo-
wańsłoweńskich35,bypowołalidożyciamiędzypartyjnąkoalicjęSło-
weńskieZobowiązanie(Slovenskazaveza)36.Ugrupowanietomiało
S.Okoliż,UbojMarkaNatlaćenainstreljanjetalcevvLjubljani,w:MarkoNatla-
ćen(1886-1942)vzgodovinskemdogajanju,Ljubljana2012,s.228–234.
30T.Griesser-Pećar,Razdvojeninarod,dz.cyt.,s.221–232.
31B.Godeża,Časodloćitev,dz.cyt.,s.285–288.
32T.Griesser-Pećar,Razdvojeninarod,dz.cyt.,s.253.
33RealizowalionitaktykęDraśyMihailoviciapolegającąnastagnacjidziałań
iwyczekiwaniunaotwarcieprzezaliantówdrugiegofrontunaBałkanach.Kiedy
jednakkoncepcjatastawałasięnierealna,czetnicynieunikaliwspółpracyzWło-
chami,apóźniejizNiemcami.Zob.B.Latas,SaradnjaćetnikaDražeMihailo-
vićasaokupatorimaiustażama(1941-1945).Dokumenti,Beograd1999,s.218;
K.Novak,PokretotporauSlovenaćkoj1941-1943,w:Ravnogorskaistorija,red.
R.Kalabić,Beograd1993,s.130–136.
34H.J.Burgwyn,EmpireontheAdriatic.Mussolini’sConquestofYugoslavia
1941-1943,NewYork2005,s.109–110;K.Novak,PokretotporauSlovenaćkoj
1941-1943,dz.cyt.,s.132.
35SLS,Jugoslovanskanacionalnastranka,NovaJugoslavija,Samostanade-
mokratskastranka,Narodnaradikalnastranka,SocialistićnastrankaJugosla-
vije,Starainnovapravda,ZdruśeniSlovenci.
36D.Biber,FederalnadržavnostSlovenijevzavezniżkihdokumentihdomaja
1945,w:Slovenciindržava,red.B.Grafenauer,Ljubljana1995,s.262;T.Griesser-
-Pećar,Razdvojeninarod,dz.cyt.,s.82–90.WskładKomitetuWykonawczego
SłoweńskiegoZobowiązanianależałtakżeKarlNovak.Wedługjegorelacjiorga-
nizacjatapodlegałaczetnikom.Zob.K.Novak,dz.cyt.,s.131.
