Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
POWSTANIEFEDERALNEJSŁOWENII
postawa,jakąpóźniejStalinzająłwobecsłoweńskiejKaryntii,po-
kazuje,żeonwanijednymmomencienieliczyłsięzAustriąjako
częściąsowieckiej«orbity»”850
Toprzedewszystkimnaskutekpostawytowarzyszyradzieckich
19majamarszałekTitozapośrednictwemambasadoraRicharda
PattersonapowiadomiłwładzeStanówZjednoczonych,żerządDFJ
wydałrozkazoddziałomJA,„któreznajdująsięnapółnocodgranicy
austriackiejz1937rokuinazachódodobszaruDravogradu,wycofać
siędoprzedwojennejliniigranicznej”860
NiemniejBrytyjczycydopuszczaliewentualnązmianęgranicy
zWłochami87,awięcodebranieWłochomobszarówotrzymanych
przeztopaństwodziękipaktowilondyńskiemuz1915roku.Tutaj
jednakkościąniezgodystałsięTriest.Wmaju1945rokudoszłowtej
kwestiidoostregokryzysumiędzyaliantamiaDFJ.Jakwspomnia-
nojużwyżej,dlakomunistówsłoweńskichprzyłączenieTriestudo
Jugosławiibyłofundamentalnymzałożeniemideowymprogramu
ZjednoczonejSłowenii880
ZdawałsobieztegosprawęisamTito,którystanowczoodrzucał
żądaniaaliantów,domagającychsięprzekazaniasiłomanglo-amery-
kańskimwiększościobszaruKrainyJulijskiej(IstriiorazPrzymorza
wrazzTriestem,GorycjąiMonfalcone)89.Możnazaryzykowaćtutaj
tezę,żeTitoswojąpolitykąreprezentowałprogramZjednoczonejSło-
wenii.Mogąświadczyćotymjegosłowa:„AnglicychcąmiećTriest,
nomyimtegonieoddamy,myniemożemyimtegooddać(...).Trie-
stuwżadnymwypadkuniemożemyimodstąpić,Anglicykorzystają
zportuitoimwystarczy”900
NawszystkichopanowanychprzezJAobszarachjugosłowiańscy
komuniścizaprowadzaliwłasnyporządek91.PozajęciuTriestuprzy-
85E.Kardelj,Spomini,dz.cyt.,s.32.
86ForeignRelationsoftheUnitedStates.DiplomaticPapers,1945,Europe,t.V,
Washington1967,s.1325.
87F.Zwitter,Diplomatskiproblemjugoslovansko-avstrijske.Mejevdobidruge
svetovnevojne,„Zgodovinskićasopis”1979,R.XXXIII,z.1,s.153–159.
88B.Godeża,SlovenskikomunistiinumestitevTrstavprogramZedinjeneSlo-
venijemeddrugosvetovnovojno,„Prispevkizanovejżozgodovino”2005,R.XLV,
nr2,s.85–96.
89J.Broz-Tito,Vojnadjela,dz.cyt.,t.I,s.560;Л0Я0Гибианский,Триестский
вопросвконцеВтороймировойвойны(1944-1945),„Славяноведение”2001,nr3,
s.8–25.
90А0П0Сальков,dz.cyt.,s.24.
91„KNOJiOZNAwTrieścieprzejęłypolicje,więzienia,radio,banki,dworzec
kolejowyiważniejszeobiekty.OZNAzbierałainformacjeonazistowskimpod-
ziemiu,agentachizakładałakartotekinazistowskimliderom,apóźniejnajej
podstawierozprawiałasięznimi”.Zob.J.VodużekStarić,Prevzemoblasti1944-
1946,dz.cyt.,s.222.Zmateriałówamerykańskichdowiadujemysię:„WTrie-
