Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
I.Przedmiotbadań
TematDŚwiatkobietiświatmężczyznwpismachStefanaŻeromskiego”jestpodwie-
lomawzględamitakbardzonietypowy,żewymagałszeregumodyfikacjiwstosunkudo
wcześniejszychustaleńkoncepcyjnych.Niemieścisiębowiemwramachtychtomówse-
rii,którychpodstawęstanowiąbądźwyłącznie,bądźwznacznejmierzerealiaprzestrze-
ninaturalnej(jakwtematach:DPrzestrzeń”,DŚwiatroślin”,DTopografia”)czyprzestrzeni
społeczno-historycznej(jakwtemacie:DWalka,wojna,wojskowość”).Wykraczarównież
dalekopozagranicezakresówtematycznychdającychsięwmiaręjednoznaczniezdefi-
niować(jakwtematach:DŚwiatdźwięków”,DŚwiatbarw”).
Niemadużejprzesadywtwierdzeniu,żewszystko,cotyczyistotludzkichprzynależy
–taklubinaczej–doświatówkobietimężczyzn.Dlategokoniecznesięstałyokreślone
wyboryiograniczeniadotyczącezakresuprzedmiotubadań.
Mającnawzględziekoniecznośćujęciawpierwszymrzędzietematycznegomateria-
łusłownikowego,którymożnabyprzedstawićjakozbiórleksykalnyodpowiedniozilu-
strowanyfragmentamitekstów,jednocześnieniegubiącnajbardziejcharakterystycznych
rysówwybranychdoprzedstawieniaświatów:kobiecegoimęskiego,zdecydowanosię
ukazaćjewtrzechwymiarach:ktojestkim,ktojestjakiorazktojakdziała.
Ograniczeniaobjęłyniektóreutwory,postacieisferyichaktywnościorazprzede
wszystkimszerokopojętąstronęmentalno-emocjonalnączłowieka,bardzobogatąiroz-
ległąwutworachŻeromskiego.Itakwyłączonozekscerpcjiczęśćkanonutekstówpi-
sarza,nietylkote,któreniezawierałystosownegosłownictwadotyczącegoprzedmio-
tuopracowania,leczitakie,wktórychwystąpiłypersonifikacjeosóbnierzeczywistych
czysymbolicznych,niewpełnispójnezopisywanymitupostaciamikobietimężczyzn.
DlategowDSłowniku”znalazłysięjedyniewyjątkowojednostkowenazwyczyokreśle-
niaztakichutworówjakDArymanmścisię”czyDDumaohetmanie”,główniepoto,by
zasygnalizowaćichistnieniewpisarstwieŻeromskiego.Niektóreinnepominiętefak-
tyznalazłysięwrozważaniachinterpretacyjnychwrozdzialeV
,jaknaprzykładopispo-
mnikaboginiIzydyzDSułkowskiego”,którywistotnymsensieodnosisiędofenomenu
kobiety.Pominiętorównieżopisyosóbzmarłych.Zesferyżyciowejaktywności,głównie
mężczyzn,wykluczonowzasadziewojskoiwojskowychjakozbiorowość;wyjątekstano-
wiąuczestnicypowstańiwojskowibędącygłównymipostaciamiutworu,pozostającymi
wlicznychfabularnychzwiązkachzpozostałym,niewojskowym,światemkobietimęż-
czyzn,jaknaprzykładPiotrRozłuckiczyjegodziad,emerytowanygenerał,wDUrodzie
życia”.ZszerokiejsferyuczućistniejącychwświecieprzedstawionymutworówŻerom-
skiegouwzględnionojedyniete,którewiążąsięnajściślejzwzajemnymirelacjamiko-
bietimężczyzn.
Obserwowaniwswychogólnychspołeczno-życiowychuwikłaniachiuwarunkowa-
niach,atakżewindywidualnychsposobachrealizowaniasięjakoosobaludzka–kobie-
taimężczyznasątraktowaniwtymopracowaniuprzedewszystkimwichspecyficzno-
ści,odrębnościiwynikającymztegowzajemnymnasiebienastawieniu.Zjednejstro-
nyprzedstawiamywięcświatkobiet,wktórympojawiasięmężczyzna,zdrugiej–świat
mężczyzn,któregoskładnikiem,elementemczyobiektemzainteresowaniajestkobieta–
