Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20|Słownictwopsychologicznewewspółczesnejpolszczyźnieogólnej
logiatranspersonalna),którajestzdolnadooddziaływanianasposóbmyśleniaczłowieka
osobieiotaczającymgoświecie55.
Natletychdynamicznychzmianwobrębiedyscyplinywartonakreślićchoćby
skróconyszkichistoriipolskiejmyślipsychologicznej.Zewzględunauwarunkowa-
niapolityczno-historycznerozwijałasięonaniecowoderwaniuodmyślieuropej-
skiej56,alemimotegocharakteryzowałasięflsubtelnością,nowatorstwemiwysokim
poziomemintelektualnym”57.
PierwszewPolscerozważaniaocharakterzepsychologicznymobecnebyływteks-
tachpisanychpołacinie.BadaczeprzywołująXIII-wiecznedziełaWitelonapt.Per-
spectiva(Optyka)czyEpistoladecausaprimariapoenitantiaeinhominibusetdenatura
daemonum(Onajgłębszejprzyczynieżaluzagrzechyionaturzedemonów),wktó-
rychznajdująsięprekursorskiemyślioprzyczynachzłudzeńzmysłowychiprzebie-
gupostrzeganiawzrokowego58.Wokresierenesansu,wrazzrozkwitemAkademii
Krakowskiej,powstałowielecennychdzieł,wktórychodnaleźćmożnaelementy
nawiązującedowiedzypsychologicznej.Jednymznichjestrozprawapt.Questiones
librorumdeanima(Zagadnieniaksiągduszy)z1514rokuautorstwaJanazGłogowa,
wktórejznajdujesięrysunekczaszkiimózguwrazzokreśleniemposzczególnych
władzduszy59.Autortenpodejmowałrównieżzagadnieniadotyczącefizjonomiki,
czylirozpoznawaniacechpsychicznychnapodstawiewyglądu60.Natensamokres
datujesiępowstanierozprawyJanazDobczycpt.Opusculumdeartememorativa
poświęconegosztucepamięci61.Niezwyklewnikliwerefleksjenatematczłowieka,
jegostanówemocjonalnychiprocesówmyślowychodnaleźćmożnawdziełachlite-
rackichtejdoby,szczególnietakichtwórców,jakMikołajRejczyJanKochanowski62.
WwynikukontaktówpolskichmyślicielizeznaczącymiośrodkamiwEuropie
orazlicznychprzekładówdziełeuropejskichpolskamyślpsychologicznarozwijała
sięwkilkukierunkach:
-
popierwszezwiązanabyłazkwestiamiwychowaniainauczania;
-
podrugierozwijałaobecnewfilozofiizagadnienianatematteoriipoznania;
55R.Stachowski,Psychologia,w:Słownikpsychologii,op.cit.,s.215-216.
56T.Rzepa,B.Dobroczyński,Historiapolskiej…,op.cit.,s.16.
57Psychologiaakademickał,op.cit.,s.108.
58W.Bobrowska-Nowak,Historiapolskiejpsychologii,op.cit.,s.10.
59Ibidem,s.12.
60Ibidem.
61Ibidem.
62Ibidem,s.13-14.