Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
GubernatoriwicegubernatorwKrólestwiePolskim...
21
bernię,jakojednostkęadministracyjnąstanowiącąokręgwojskowyisą-
dowy.Wwynikutejreformy11gubernipodzielonona45jednostekad-
ministracyjnych,którewzoremSzwecjinazwanoprowincjami21.Guber-
niestałysiępodstawowąjednostkązarząduterenowegopodlegającąbez-
pośredniokolegiom.Jednakżewprowadzenie,równieżnawzórszwedzki,
rozbudowanychurzędówgubernialnych,niezmieniłocharakteruwładzy
gubernatorskiej22.
Gubernatorowieskupialiwswoichrękachcałąwładzęadministra-
cyjną,sądowąiwojskową.Swojekompetencjerealizowali,wykorzystu-
jącczterechpomocnikówikancelarięprzyboczną.Wepocedominacjior-
ganówkolegialnychgubernatorpozostawałorganemmonokratycznym,
działającympoprzezpodległychurzędników,choćkorzystającymzpo-
mocykolegialnychciałdoradczych23.Rolępodstawowegourzęduadmi-
nistracyjnego,sądowegoifinansowegopełniłakancelaria,którazostała
zlikwidowanaw1775r.,wrazzwprowadzeniemrządówgubernialnych.
Dotegoczasugubernatorbyłnajwyższymorganemadministracjilokal-
nej,naktórąskładałysięliczneinstytucjenaszczebluprowincji,powiatu
imiastwydzielonych.Ogólnienależyzauważyć,żereformyPiotraIczę-
stomiałycharakterpowierzchowny,ograniczającysiędozmiannomen-
klatury,ajednostkionowychnazwachczęstopokrywałysięterytorialnie
zestarymilubmiałypodobnerozmiary24.
PoczątkowogubernatorowiemielisiękierowaćInstrukcjądlawoje-
wodówz1719r.,którejzaleceniapowtórzyłNakazz1728r.25.Dopiero
Нaстaвлениегубернaторам26z21kwietnia1764r.szłoznaczniedalej,
zwiększającwładzęgubernatorów-stawiającichnapierwszymmiejscu
wśródwładzterenowychinazywającgłową,gospodarzemiopiekunemgu-
berni.WtymakcieprawnymwidaćjużpóźniejszyzamysłKatarzynyII
uczynieniazgubernijednostkiwyposażonejwkompletorganów.
21А.Д.Градовский,Историческийочеркучреждениягенерал-губернаторстввРос-
сии,DРусскийАрхив”1868,ноябрь-декабрь,s.5.
22И.Блинов,dz.cyt.,s.46.
23W1713r.przygubernatorzeutworzonociaładoradcze-landraty(radyszlachec-
kie),pozatymprzygubernatorzefunkcjonowali:wicegubernator,landrichter(zpełno-
mocnictwamisądowymi),oberprowiantmajster(zbiórpodatkówzbożowych)ikomisarze-
И.А.Исаев,ИсториягосударстваиправаРоссии.Полныйкурслекций,Moskwa2002,
s.252.
24Szerzejnatentemat:Д.А.Редин,Административныеструктурыибюрократия
Уралавэпохупетровскихреформ(западныеуездысимбирскойгуберниив1711-1727
гг.),Jekaterynburg2007.
25И.Блинов,dz.cyt.,s.53.
26PSZRII,№12137,НaстaвлениеГубернaторaмъz21IV1764r.;A.Д.Градовский,
dz.cyt.,s.5.
