Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Agamemnonamaska
cjannawyspiekultboginipłodnościzaczynasię
jednaknaCyprzejużwIIItys.p.n.e.Możliwe,że
kultA.ukształtowałsiępodwpływemróżnych
czynnikówiobejmowałelementywschodnie,lo-
kalne(cypryjskie),atakżegreckie.WświątyniA.
wPafosprzedmiotemkultubył(zachowanydona-
szychczasów)czarnykamieńwys.1,22m.Wggr.
mitologiiA.byłażonąkulawegoHefajstosa,który,
dowiedziawszysięojejmiłostkachzAresem,
uwięziłobojewmetalowejsieci,narażającnaszy-
derstwawszystkichbogów.KochankiemA.był
równieżpięknymyśliwyfiAdonis.DziećmiA.
iAresabyły:Harmonia,Eros;zAnchizesemmiała
synafiEneasza.WładzyA.jakoboginimiłości
podlegaliwszyscybogowie(A.Urania)iludzie
(A.Pandemia).Opornychścigałazemstąikarą.
GłównymiośrodkamikultuA.byłyfiKorynt,Pa-
fosnaCyprzeiEryksnaSycylii.A.wsztuceprzed-
stawianojakomłodąkobietęodzianąwdługąszatę,
częściowoodsłaniającąwdziękilubnagą.Najsłyn-
niejszeposągiboginitofiAfrodytaKnidyjska,A.
zMelos(fiWenuszMilo),Afrodytaprzykucnięta
(fiDoidalses).WRzymiejakofiWenusstałasię
elementempropagandycesarskiej(WenusGene-
trix,WenusVictrix).AtrybutamiA.były:mirt,
róża,jabłko,łabędź,jaskółka,gołąbizając.Wkon-
kursienanajpiękniejsząboginię,doktóregostanę-
ły:Hera,AtenaiA.,taostatniaotrzymałajabłko
fiParysa,costałosięprzyczynąwojnytrojańskiej,
wktórejboginistarałasiępomagaćTrojanom.
AfrodytaKnidyjska
,słynnyjużwstarożytności
posągfiPraksytelesa,wykonanyzmarmuruparyj-
skiegow3.ćw.IVw.p.n.e.Przedstawianagąbo-
ginięprzedwejściemdokąpieliijesttopierwszy
znanyaktkobiecywwolnostojącejgr.rzeźbiemi-
tologicznej;pozowaładoniegoprawdopodobnie
modelkaPraksytelesa-fiFryne.Odrzuconyprzez
mieszkańcówwyspyKos,posągzostałkupiony
przezKnidos,gdziestanąłwmałejokrągłejświą-
tyni.Zachowałosięwielekopiiantycznychposą-
gu.M.Ł.
Afrodyzja
(gr.Aphrodisias),nazwakilkumiejs-
cowości,związanychzkultemAfrodyty;m.in.:
10miastowfiKarii;zaczasówrz.znanyośrodek
rzeźbiarski.20miastoportowe,zw.takżeVeneris
Oppidum(MiastoWenus),nawybrzeżufiCylicji.
Afryka
(łac.Africa):10nazwanadanaprzezRzy-
mianpoIIIwojniepunickiej(fipunickiewojny)
krajompodbitymnapn.wybrzeżachA.,autwo-
rzonaodimieniasynaHeraklesa,herosaAfra,
opiekunatychkrajów.GrecynazywalijeLibią.Ko-
lonizacjępn.wybrzeżyrozpoczęlifiFenicjanie
21
wXIiXw.p.n.e.(założylim.in.Kartaginę),apo
nichGrecywVIIw.p.n.e.WIIw.p.n.e.Rzymianie
rozpoczęlipodbójwybrzeżyA.,zakończonywIw.
NajstarszeopisykrajówiludówA.zachowałysię
wdziełachfiHerodotaifiStrabona.Cytowanesą
wnichrelacjeopodróżnikach,którzymielidotrzeć
przezSaharęwokoliceTimbuktu,orazoopłynię-
ciukontynentuafrykańskiegoprzezFenicjan.
20nazwaprowincjirz.,założonejw146p.n.e.na
zdobytychterenachkartagińskich(IIIwojnapu-
nicka).30A.Nowa,nazwafiNumidii,przekształ-
conejwprowincjęrz.w46p.n.e.
Agamemnon
mit.gr.,synAtreusa,bratMene-
laosa,królMykeniArgos,poślubiłfiKlytajmestrę;
ztegozwiązkuurodzilisię:Ifianassa(zw.Ifigenią),
Laodikaa(zw.Elektrą),ChrysotemisiOrestes.
A.byłnaczelnymwodzemgr.wwojniefitrojań-
skiej;przedwyruszeniemwojskpodTrojęzłożył
wofierzefiIfigenięnaołtarzuArtemidy
wfiAulidzie,byzapewnićflociepomyślnewiatry.
Popowrociezwyprawytrojańskiejzostałzamor-
dowanyprzezKlytajmestręijejkochankafiAigis-
tosa;miałatobyćzemstaKlytajmestryzazłoże-
niewofierzeIfigenii(fiChyzeida,fiAchilles,
fiOrestes).A.jestjednymzgłównychbohaterów
fiIliadyiwieluin.tragedii,m.in.tragediiAischy-
losaAgamemnon.Wczasachhistorycznychpo-
świadczonyjestkultA.wLakonii,Tarencie,Klazo-
menaiiCheronei.
AgamemnonaGrób
fiAtreusaSkarbiec
Agamemnonamaska
,złotamaskaodnale-
zionaw1876przezH.SchliemannawfiMykenach
wtzw.OkręguA(zespółgrobówszybowych
3.MaskaAgamemnona
2.GróbAgamemnona
